Advies over bevorderen collectieve onderhandelingen
7 juli 2025
De Stichting van de Arbeid heeft aan de minister van SZW een advies uitgebracht over het bevorderen van collectieve onderhandelingen met het doel de cao-dekkingsgraad te verhogen. “Goed dat er aandacht is voor het belang van de cao. Onze vakbonden zijn autonoom en sluiten zelf cao’s af. Onze onderhandelaars weten goed wat er op de werkvloer en in hun achterban leeft. Binnen de VCP houden we elkaar scherp en kritisch. Het predicaat ‘Aangesloten bij de VCP’ zie ik daarom als een keurmerk voor een vakbond”, aldus VCP-voorzitter Nic van Holstein.
Belang van de cao
De Stichting van de Arbeid constateert met de minister dat het Nederlandse stelsel van collectieve onderhandelingen over arbeidsvoorwaarden (cao’s) een groot goed is. Niet alleen vanwege de totstandkoming van goede arbeidsvoorwaarden en goede arbeidsverhoudingen maar ook vanwege het bredere maatschappelijke belang. De Stichting levert graag een bijdrage om het draagvlak voor het cao-stelsel in stand te houden en om een hoge stabiele cao-dekkingsgraad te bewerkstelligen en doet hiervoor meerdere voorstellen, zowel voor sociale partners zelf als voor de overheid. Cao’s komen immers niet vanzelf tot stand, hiervoor is de inzet van sociale partners cruciaal. Ook zou de overheid als opdrachtgever bij publieke aanbestedingen sociale criteria zoals arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden als gunningscriteria op kunnen nemen om het goede voorbeeld te geven.
Organisatiegraad en draagvlak
Uit diverse onderzoeken blijkt dat er groot draagvlak is voor het cao- en avv-stelsel en voor de partijen die deze cao’s afsluiten (vakbonden, werkgevers en brancheorganisaties). Dat grote draagvlak vertaalt zich niet direct in een hogere organisatiegraad. De Stichting stelt in dit verband onder meer voor om – voor zover dit nog niet gebeurt – niet-vakbondsleden meer te betrekken bij het cao-proces en aandacht te hebben voor maatwerkmogelijkheden. Aan werkgevers zal een oproep worden gedaan om vakbonden toegang tot de werkvloer te geven om ook niet-vakbondsleden te kunnen bereiken. De Stichting wil bovendien in beeld krijgen in welke (sub)sectoren met geen of weinig cao’s wordt gewerkt en wat hiervan de oorzaken zijn. Tot slot pleit de Stichting ervoor om de ILO-bepaling over onafhankelijkheid van vakbonden dat Nederland in 1988 geratificeerd heeft, ook in nationale wetgeving op te nemen.
Vervolg
De Stichting van de Arbeid zal de eigen voorziene acties nog in 2025 oppakken en verzoekt de minister ook zo spoedig mogelijk de voorgestelde actiepunten op te pakken en om dit in onderling overleg te doen.
