Herdenken en de geest van Gestel
15 mei 2025
Begin mei staan we tijdens dodenherdenking stil bij de gevallenen voor onze vrijheid. Eén dag later vierden we vrijheid. Een overdenking van VCP-voorzitter Nic van Holstein: “In stilte stond ik stil bij vakbondsrechten die geen vanzelfsprekendheid zijn. Dit jaar vieren we ook het 80-jarig bestaan van de Stichting van de Arbeid en 75-jarig bestaan van de SER. We moeten zuinig zijn op onze vrijheden en rechten en op het belang van ons poldermodel.”
Herdenken en vakbondsrechten
Tijdens de bezetting in 1942 waren notabelen, industriëlen en vakbondsbestuurders geïnterneerd in kamp Sint-Michielsgestel. Deze laatsten na actief verzet tegen de gelijkschakeling van de Nederlandse vakbeweging in 1940 en 1941. Tot eind 1944 zijn zij als gijzelaar vastgehouden ter vergelding van verzetsdaden. Verschillende gijzelaars zijn door de bezetter gefusilleerd als vergeldingsmaatregel voor aanslagen door het verzet. Het is belangrijk om erbij stil te staan dat vakbondsrechten niet vanzelfsprekend zijn. In de Tweede Wereldoorlog werd door de bezetter met de gelijkschakeling een poging gedaan om de vakbonden samen te brengen onder nationaalsocialistische vlag. Vanaf 1942 werden vakbonden verboden. De onafhankelijkheid van vakbonden, de vrijheid van vereniging en de vrije collectieve arbeidsvoorwaardenvorming zijn een groot goed. Het is dan ook zorgelijk om in deze tijd te zien dat in de VS de rechten van overheidsvakbonden beperkt worden. Wij moeten als vakcentrale van professionals eerst en vooral staan voor de rechten van werknemers . Met een oorlog op de drempel van Europa behoort dat ook bij weerbaarheid van onze samenleving
De geest van Gestel: 80 jaar StvdA en 75 jaar SER
Tijdens de internering gedurende de oorlogsjaren werd de ‘geest van Gestel’ gekenmerkt door een sfeer van saamhorigheid. Men was het erover eens dat het naoorlogse Nederland anders moest zijn dan het vooroorlogse Nederland. Vrijwel direct na de bevrijding op 17 mei 1945 resulteerde dat in de oprichting van de Stichting van de Arbeid. Binnen de Stichting werken werkgeversorganisaties en organisaties van werknemers samen. Al tijdens de oorlog werd nut en noodzaak van een dergelijk overlegorgaan besproken. Werknemers en werkgevers deelden de overtuiging dat zij na de bevrijding gezamenlijk moesten werken aan de wederopbouw van Nederland. Om die reden heeft de overheid de Stichting van de Arbeid al snel na de oprichting erkend als officieel adviesorgaan op sociaaleconomisch terrein. In de naoorlogse jaren was er veel discussie over de rol van overheid en maatschappelijke organisaties. Het was de tijd van de wederopbouw. De grote economische crisis van de jaren dertig lag nog vers in het geheugen. Men vond dat de overheid zich meer moest gaan bezighouden met economische groei, werkgelegenheid en sociale zekerheid. In 1950 werd de betrokkenheid van ondernemers en werknemers bij het sociaaleconomisch beleid in de wet vastgelegd en de Sociaal-Economische Raad opgericht. Wij moeten zeker ook in deze tijd ons poldermodel, ons sociaaleconomisch overleg, koesteren. Een verworvenheid die de mogelijkheid geeft om bij de overheid op te komen voor de belangen van werknemers. Daar moeten we niet lichtvaardig mee omgaan.
