Oproep tot herbezinning, aandacht voor mentale welzijn

Blijvende veranderingen

Corona laat over een breed front zijn sporen na. Persoonlijk leed door de ziekte zelf, onvrede over beperkende maatregelen, dealen met het feit dat corona onder ons blijft en dat de samenleving dus ook blijvend verandert. Corona heeft bovendien problemen zichtbaar gemaakt die al veel langer spelen. Denk bijvoorbeeld aan de kwetsbare positie van flexwerkers die tijdens de lockdown vaak als eerste op straat kwamen te staan. Corona raakt de samenleving in de volle breedte, economisch, sociaal en psychisch. Hoe ga je daar mee om, in een tijd waarin polarisatie en onvrede sterk toenemen.

Tweedeling

In een veel besproken artikel deed de VCP in november vorig jaar een oproep tot herbezinning, mede ingegeven door het hoge ad hoc-gehalte van de vaak vergaande overheidsmaatregelen en de impact daarvan op de maatschappij. In het artikel werd onder meer gewezen op een dreigende tweedeling waarbij grote groepen kunnen worden uitgesloten. Vandaar ook de oproep tot herbezinning: of de ‘crisis-trechter’, waarin we in hoog tempo de een na de andere maatregel uitvaardigen en weer intrekken, nog steeds het juiste pad is. Het artikel brak een lans voor een visie voor de langere termijn en een pas op de plaats, zodat er in het debat meer ruimte is voor ethiek, rust en democratische processen.

Navolging

De oproep werd overgenomen door de gezamenlijke vakcentrales in een brief naar de Tweede Kamer en later ook door de Stichting van de Arbeid. Ook bij het kabinet heeft de oproep gehoor gevonden. Premier Rutte heeft beloofd aandacht te zullen geven de gevolgen van corona voor de lange termijn. Het coalitieakkoord besteedt er overigens beperkt aandacht aan.

Hellend vlak

Voor de VCP kwam de oproep tot herbezinning bepaald niet uit de lucht vallen. Meerdere malen werd het afgelopen jaar gewezen op het gevaar van een hellend vlak, naar aanleiding kabinetsvoorstellen die impact hebben op de positie van de werknemer. Zo trok de VCP fel van leer tegen het voorstel om een coronatoegangsbewijs in te voeren op de werkvloer. Samen met de andere vakcentrales deed de VCP een oproep om dit voorstel in te trekken. In het uiterste geval kan invoering van een coronapas op het werk leiden tot ontslag, voor de bonden een ‘no go area’. Op eenzelfde manier liet de VCP van zich horen in reactie op de tijdelijke wet testbewijzen COVID-19 die in mei door de Tweede Kamer is aangenomen. Werknemers worden daarin weliswaar uitgezonderd van een testverplichting, maar de VCP was er niet gerust op dat deze norm op de werkvloer ook concreet vorm zou krijgen.

Mens als uitgangspunt

Bij een adequate corona-aanpak moet er ook aandacht zijn voor de sociale en psychische gevolgen, zegt vindt de VCP. Veel mensen hebben het zwaar door alle beperkingen, zoals een lockdown. Naarmate de maatregelen langer duren, zal er meer oog moeten zijn voor het mentale welzijn. De mens moet het uitgangspunt zijn. De overheid doet er goed aan om hiervoor een breed gedragen en realistisch plan van aanpak te ontwikkelen. De crisis raakt diverse sectoren keihard en veel mensen kunnen het hoofd met moeite boven water houden. Het gebrek aan bewegingsvrijheid komt daar nog bij. Dat heeft allemaal impact op hoe mensen in hun vel zitten. Het is van cruciaal belang dat het nieuwe kabinet dit probleem serieus oppakt.