Dossier
Sociale Zekerheid
In het coalitieakkoord staat opgenomen dat in overleg met de sociale partners onderzocht wordt hoe ‘hardheden’ in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) hervormd kunnen worden. Dat is voor de VCP reden geweest om voorafgaand aan deze overleggen samen met FNV en CNV de hardheden in kaart te brengen. De VCP heeft daarom samen met FNV en CNV een Witboek geschreven met een opsomming van de belangrijkste hardheden in de WIA en overhandigd aan Kamerleden.
Sacha Heemskerk werkt sinds 2018 als beleidsmedewerker voor de VCP. In haar portefeulle heeft ze onder andere Arbeidsmarkt, Sociale Zekerheid en Gezondheidszorg.
Witboek WIA met FNV en CNV
In het witboek staan de belangrijkste hardheden uit de WIA genoemd. Een van de belangrijkste is dat wanneer een zieke werknemer volgens het UWV minder dan 35% arbeidsongeschikt is, er geen recht op uitkering is. De gedachte bij de invoering van de WIA in 2006 was, dat deze groep werknemers wel aan het werk zou blijven. Uit de praktijk blijkt echter dat minder dan 50% van deze groep werkt. Ook is de wijze waarop het UWV beoordeelt in hoeverre iemand nog in staat is om te werken, veel te theoretisch en staat daardoor te ver af van de praktijk. Zo worden er functies genoemd die de zieke werknemer nog wel fysiek zou kunnen uitvoeren, maar kijkt het UWV niet naar opleiding en ervaring.
Heemskerk: “Het gevolg is dat er functies worden geselecteerd die erg ver af staan van de kennis en ervaring van een werknemer. Voor werknemers is dit vaak lastig te begrijpen. Zij worden ook niet ondersteund en begeleid naar de geselecteerde functies. De kans dat zij een baan kunnen vinden in die functies is dan nihil. Ook sluiten de functies medisch gezien niet altijd goed aan op wat iemand kan in de praktijk. Ook daar moet verandering in komen.”
Het witboek is geschreven in overleg met de achterban.
WIA
De VCP vindt het teleurstellend dat er in het coalitieakkoord 2022 niets staat opgenomen over drempelverlaging in de WIA. Nu heeft iemand vanaf een arbeidsongeschiktheidspercentage van 35% recht op een WIA-uitkering, dat zou verlaagd moeten worden naar 15%. Sociale partners in de SER zijn het hierover eens. Daarnaast staat in het SER-MLT-advies dat gekeken zou moeten worden naar reële functies die iemand in de praktijk zou kunnen doen als sprake is van arbeidsongeschiktheid, in plaats van enkel te kijken naar functies die iemand in theorie zou kunnen doen, maar niet realistisch zijn.
De VCP mist ook dit in het coalitieakkoord. Er is veel aandacht geweest voor het Witboek, er is veel gesproken met het ministerie van SZW om de WIA te verbeteren, maar gesprekken waren moeizaam gezien het beperkte budget dat beschikbaar was gesteld.
Vervolguitkering
Een ander punt is de zogeheten vervolguitkering, waar mensen in terechtkomen na de periode waarin zij 70% van hun laatstverdiende loon krijgen. Als zij dan geen werk kunnen vinden, krijgen ze een uitkering die onder het wettelijk minimumloon ligt. Dat betekent een enorme inkomensval voor mensen, met soms dramatische gevolgen voor hun dagelijks leven.
