Informatie voor kaderleden l Nummer 18, 2008

Inhoud:
• Najaarsoverleg: MHP blijft zich verzetten tegen ontslagdeal
• MHP sluit zich aan bij ‘Nederland Bereikbaar’
• EVV-conferentie over lonen

Najaarsoverleg: MHP blijft zich verzetten tegen ontslagdeal

Op dinsdagavond 7 oktober jl. is in het Najaarsoverleg, een overleg tussen de centrale werkgevers- en werknemersorganisaties en het kabinet, de overeenkomst tussen FNV en VNO-NCW aan de orde geweest om de ontslagvergoeding via de kantonrechter te maximeren op één jaarsalaris vanaf een jaarinkomen van € 75.000 bruto. De MHP heeft als enige partij aan tafel aangegeven deze deal niet te onderschrijven. Verder is er gesproken over de koopkracht (waaronder de verlaging van de WW-premie, de koopkracht voor 65-plussers en de fiscaal vrijgestelde kilometervergoeding), de looninzet voor 2009 en de arbeidsmarkt.

In het Najaarsoverleg heeft MHP-voorzitter Richard Steenborg, los van de concrete agenda, ook het ‘onderlinge vertrouwen in de polder’ aan de orde gesteld. In de korte tijd dat hij voorzitter is van de MHP zijn er twee momenten geweest, waar het vertrouwen ernstig op de proef is gesteld. Het begon eind augustus met de aankondiging van het kabinet dat de eerder toegezegde WW-premieverlaging ineens geconditioneerd werd. Vervolgens werd de MHP begin september onaangenaam verrast door de ontslagdeal. Beide berichten zijn buitengewoon slecht gevallen bij de MHP en de achterban. Ze hebben niet bepaald bijgedragen aan het onderlinge vertrouwen. Steenborg heeft de hoop uitgesproken dat het Najaarsoverleg een nieuwe start betekent om het onderlinge vertrouwen te herstellen. Want dat vertrouwen is in deze tijd van economische onzekerheid essentieel om gezamenlijk te kunnen bouwen aan een stevig fundament voor een samenhangend, integraal arbeidsmarktbeleid, dat kan rekenen op een breed draagvlak. Daar moet het de komende tijd werkelijk om gaan.

Het concrete pakket, dat besproken is, en waarover overeenstemming in het Najaarsoverleg is bereikt, ziet er samengevat als volgt uit:

1. ontslagdeal aftopping op € 75.000 (waarmee de MHP niet heeft ingestemd);
2. looninzet 2009 niet hoger dan in 2008 (in concreto 3,5%) (exclusief eenmalige en resultaatafhankelijke beloningsvormen);
3. WW-premieverlaging tot 0%;
4. er komt extra geld ter ondersteuning van de koopkracht van minima en AOW-gerechtigden;
5. procedureafspraak om in de komende tijd de participatie van doelgroepen te stimuleren en ‘van werk naar werk’-afspraken te maken (niet alleen de onderkant, maar ook op doorstroom gericht), zonder duur of hoogte van bijvoorbeeld WW of andere onderdelen ontslagrecht verder ter discussie te stellen.

Na het Najaarsoverleg wordt nog verder gesproken over de hoogte van de fiscaal vrijgestelde kilometervergoeding, mede in relatie tot het mobiliteitsvraagstuk.

Ontslagdeal

Redenen om de ontslagdeal niet te onderschrijven zijn voor de MHP onder andere:

• de rekening wordt eenzijdig bij een bepaalde, maar omvangrijke groep werknemers neergelegd;
• deze deal kan een precedentwerking hebben naar andere inkomensgroepen (de kantonrechters zijn onderling nog in beraad over de ontslagvergoeding), en heeft daarmee een open einde;
• hogere inkomens hebben bij werkloosheid een grotere terugval van het inkomen (WW-uitkering is gemaximeerd);
• het heeft geen toegevoegde waarde voor de werkgelegenheid.

De MHP is geen partij geweest bij de totstandkoming van deze ontslagdeal en zal dit ook niet worden. Doordat de MHP in het Najaarsoverleg dit onderdeel niet heeft onderschreven behoudt de MHP de mogelijkheid dit in de komende periode, waarin één en ander nog omgezet moet worden in wetgeving, aan te vechten. Overigens is de afwijzing van de MHP op dit onderdeel door de overige partijen geaccepteerd.

Looninzet

Voor de MHP is een centrale afspraak over de looninzet een hoge uitzondering en slechts eenmalig, omdat het MHP-beleid en dat van de aangesloten organisaties is dat arbeids-voorwaarden decentraal tot stand moeten komen. Alleen de aangesloten organisaties van de MHP hebben een goed beeld van wat wel en niet een verantwoorde loonontwikkeling is binnen sectoren en arbeidsorganisaties, mede gericht op de werkgelegenheidseffecten. Met andere woorden: het gaat om maatwerk. Dat de MHP nu wel heeft afgesproken uit te gaan van een looninzet die niet verder gaat dan in 2008, heeft alles te maken met de grote economische onzekerheid als gevolg van de kredietcrisis in de financiële sector en de bankensector. De MHP en de aangesloten organisaties kiezen vooral voor werkgelegenheid en willen daarvoor verantwoordelijkheid nemen. De MHP heeft daarbij wel aangegeven dat bestaande CAO-afspraken niet worden opengebroken, reeds ingediende voorstellenbrieven niet worden teruggetrokken en het percentage van 3,5% alleen betrekking heeft op de structurele contractloonstijging, dus exclusief eenmalige uitkeringen en prestatieafhankelijke beloningsvormen. Overigens heeft de MHP het kabinet verzocht het CPB te vragen de ramingen voor de economische situatie van Nederland snel te actualiseren. Reden hiervoor is dat de recente problemen in de financiële wereld niet verwerkt zijn in de cijfers, zoals die met Prinsjesdag zijn gepresenteerd.

Verlaging WW-premie

Het kabinet heeft aangegeven door het signaal van de vakbeweging over de looninzet voldoende vertrouwen te krijgen dat ‘verantwoord met de lonen wordt omgegaan’. Daarom zal het kabinet in 2009 de WW-premie voor werknemers naar 0% terugbrengen. Principieel blijft de MHP van mening dat de WW-pot eigen geld is van werknemers en werkgevers. In de afgelopen tien jaar is het overschot in het WW-fonds aangegroeid tot € 7 miljard, omdat er teveel premies betaald zijn. Sociale partners zijn echter afhankelijk van de overheid, omdat die jaarlijks de hoogte van de WW-premie vast stelt. Voor 2009 heeft de verlaging van de WW-premie overigens een gunstige invloed op de koopkracht van vooral de werkende middengroepen en de hogere inkomenscategorieën. Hieronder staat kort in beeld gebracht wat de premieverlaging voor invloed heeft op het nettoloon per maand en wat een half procent meer brutoloon betekent voor het nettoloon per maand.

Extra geld minima en gepensioneerden

Het kabinet heeft in de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer toegezegd de koopkrachtpositie van de chronisch zieken, mensen met een handicap en sociale minima in relatie tot de afschaffing van de buitengewone uitgavenregeling, extra te ondersteunen. In aanvulling daarop heeft de Stichting van de Arbeid extra geld gevraagd voor de koopkracht van gepensioneerden. Aanvankelijk zag het ernaar uit dat er alleen een extra koopkrachtondersteuning voor AOW-gerechtigden met een lager inkomen zou komen. In het voortraject naar het Najaarsoverleg heeft de MHP er uitdrukkelijk op aangedrongen om dit voor alle gepensioneerden te realiseren en niet alleen tot een bepaalde inkomensgrens. Eén van de redenen waarom de MHP hierop heeft aangedrongen, is dat de pensioenindexatie als gevolg van de kredietcrisis in veel gevallen onder druk staat. Het kabinet heeft in het Najaarsoverleg toegezegd extra geld ter beschikking te stellen om de koopkracht van alle gepensioneerden te ondersteunen.

Participatie doelgroepen

Afgesproken is om in de komende periode gezamenlijk een verdere, praktische uitwerking te geven aan de stimulering van de arbeidsparticipatie van mensen die een moeilijke positie op de arbeidsmarkt hebben. Dit zal in nauwe samenspraak gaan met de verschillende sectoren. Gekeken zal worden in welke sectoren bijvoorbeeld jonggehandicapten en jongere allochtonen de meeste kans van slagen hebben. Bedoeling is om met deze sectoren tot concrete afspraken te komen. Overheidsbeleid en centrale afspraken moeten hieraan ondersteunend zijn. De MHP heeft hier uitdrukkelijk de aandacht gevraagd voor werknemers, die weliswaar hoger opgeleid zijn en over kennis en ervaring beschikken, maar niet aan een (volwaardige) baan kunnen komen. Te denken valt daarbij aan vrouwen, ouderen en allochtonen. Voor vrouwen die meer willen gaan werken of een hogere functie zoeken die aansluit bij de competenties, werkt de bezuiniging op de kinderopvang contraproductief. Voor werknemers (mannen en vrouwen) wordt de balans tussen werk en privé steeds relevanter. Onder oudere werklozen zitten veel kenniswerkers, die nauwelijks een baan kunnen vinden. Tegelijkertijd roepen werkgevers dat zij vacatures voor hogere functies niet vervuld krijgen. De extra financiële stimulans (zogenaamde premiekorting voor oudere werklozen) die het kabinet in 2009 zal invoeren, kan hierbij ondersteunend zijn. Maar er moet meer gebeuren dan alleen dat. Hoger opgeleiden met een allochtone achtergrond kunnen veel moeilijker een baan vinden op hun niveau dan hun autochtone collega’s. De MHP heeft erop gewezen op dit moment samen met allochtonenorganisaties en studentenbonden bezig te zijn om te kijken hoe tot praktische oplossingen kan worden gekomen, zodat er ook echt iets verbetert voor betrokkenen.

‘Van werk naar werk’-afspraken

Geconstateerd is in het Najaarsoverleg dat iedereen de ‘van werk naar werk’-filosofie van de Commissie Bakker onderschrijft, maar om uiteenlopende redenen de concreet door deze commissie voorgestelde maatregelen niet de juiste weg vindt om dit te bereiken. Ook de MHP heeft er op gewezen dit één van de belangrijkste thema’s te vinden in de komende tijd. Wij moeten er voor zorgen dat kennis en ervaring niet verloren gaan in een tijd dat Nederland het vooral van een kenniseconomie moet hebben. Daarbij moet er altijd een inkomensgarantie blijven bestaan voor mensen die onverhoopt toch aan de kant van de betaalde arbeidsmarkt komen te staan. Er moet worden opgehouden allerlei ingrepen in de sociale zekerheid voor te stellen. De energie kan veel beter worden gestopt in het creëren van omstandigheden, waardoor het voor mensen makkelijker wordt om van de ene baan naar de andere baan te kunnen overstappen.

Fiscale kilometervergoeding

De MHP heeft in het Najaarsoverleg uitdrukkelijk de aandacht gevraagd voor de fiscaal vrijgestelde kilometervergoeding, die vanwege de hoge brandstofkosten niet meer toereikend is om de (variabele) kosten van noodzakelijk vervoer van werknemers te financieren. Het kabinet kan en wil momenteel geen toezeggingen doen om de fiscaal vrijgestelde kilometervergoeding te verhogen, maar is bereid hier in de komende tijd nader naar te kijken met sociale partners, in relatie tot de aanbevelingen van de Taskforce Mobiliteitsmanagement.

MHP sluit zich aan bij ‘Nederland Bereikbaar’

De MHP heeft zich aangesloten bij ‘Nederland Bereikbaar’. De MHP acht het anders omgaan met mobiliteit een belangrijke opgave uit economische overwegingen, het milieu en een betere balans tussen werk en privé.
De ontwikkelingen op het gebied van E-werken sluiten nauw aan bij het beleid dat de MHP al sinds de jaren ’90 voert om telewerken te bevorderen.
De MHP zet zich er actief voor in dat mobiliteitsmanagement een thema is dat in het CAO-overleg en bij medezeggenschapsorganen aan de orde komt en tot afspraken gaat leiden.

EVV-conferentie over lonen

Op 1 en 2 oktober jl. hield het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV) een interessante conferentie over lonen in Brussel. De MHP was erbij, samen met vertegenwoordigers van andere vakcentrales in Europa. Andere deelnemers waren wetenschappers, maar ook een vertegenwoordiger van de Europese werkgevers en de president van de Europese Centrale Bank (ECB) Jean-Claude Trichet, die ondanks drukke werkzaamheden, o.a. in verband met de kredietcrisis, tijd vond om naar Brussel te komen, ook om zich te laten informeren over de voortgang van de EVV-campagne over lonen.

De bijeenkomst laat zich gemakkelijk in twee delen omschrijven. Het ene, ook wetenschappelijk onderbouwde, deel over lonen, groei en werkgelegenheid en het andere een meer politiek deel.
De hoofdconclusie van het ene deel luidt dat loonmatiging niet leidt tot groei en meer werkgelegenheid, maar wel tot hogere winsten. De gang van zaken gedurende de laatste jaren in Duitsland is daarvan een sprekend voorbeeld: behalve de export profiteerden de andere sectoren niet of nauwelijks van de daar aangehaalde broekriem.
Wat het andere, meer politieke deel betreft, valt op te merken dat de kloof met werkgevers en de ECB groter wordt. Zo is er vanuit de actualiteit kritiek op het uitblijven van een Europees antwoord op de kredietcrisis, terwijl de verschillen van opvatting over het nut van loonmatiging alleen maar toenemen.

De EVV-campagne over lonen loopt al langer en zal worden geïntensiveerd. De komende dagen en weken zal onder meer worden gehamerd op de volgende punten:

• koopkrachtverhoging;
• campagne tegen lage lonen onder het principe van gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde plek;
• loongelijkheid voor vrouwen en geen sociale dumping;
• aanpak topbeloningen.

Het EVV houdt er verder rekening mee dat de Europese economie in het tweede kwartaal van 2008 (technisch) in recessie is geraakt.