Oproep gematigde loonontwikkeling hypocriet

Culemborg, 22 januari 2008

Koopkracht 2008 valt slechter uit

Oproep gematigde loonontwikkeling hypocriet
In tegenstelling tot eerdere berichten van september 2007, gaan de helft tot driekwart van alle huishoudens er in 2008 op achteruit. Dit heeft vooral te maken met hogere ziektekostenpremies en een hogere inflatie als gevolg van hogere energieprijzen en voedselprijzen. Huishoudens beneden de 65 jaar leveren gemiddeld ruim 0,25% koopkracht in en gepensioneerden gemiddeld 0,5%. Dit blijkt uit nieuwe berekeningen van de vakcentrale MHP. Alleen de allerlaagste inkomenscategorieën en huishoudens met kinderen in het voortgezet onderwijs komen in 2008 wel uit op zwarte cijfers. Deze MHP-berekeningen sluiten grotendeels aan bij die van het Nibud.

Om de huishoudens enigszins tegemoet te komen roept de MHP het kabinet op om de meevallers voor de overheid als gevolg van de hogere energieprijzen, terug te geven aan de burgers en om de aangekondigde accijnsverhogingen op diesel en gas voorlopig uit te stellen. De eerste meevaller heeft minister Bos vorige week al bekend gemaakt. Door de onvoorziene meevallers terug te geven aan de burgers kan het kabinet een verantwoorde loonontwikkeling ondersteunen in plaats van deze tegen te werken. Een kabinetsbeleid waarbij de koopkracht bewust onder druk wordt gezet lokt juist hogere looneisen uit. De oproep van sommige bewindslieden om de lonen te matigen kan daarom niet anders dan als hypocriet worden getypeerd.

Gemiddeld beeld

Ten opzichte van Prinsjesdag zijn de koopkrachtcijfers gemiddeld met 0,25% naar beneden bijgesteld. Belangrijkste oorzaak is een hogere inflatieverwachting. Ook het CPB heeft inmiddels de inflatie voor 2008 naar boven bijgesteld.

Grafisch is het gemiddelde koopkrachtbeeld per huishouden als volgt samen te vatten:

De huishoudens onder de 65 jaar gaan er vrijwel allemaal op achteruit zodra het jaarlijks huishoudinkomen meer dan €20.000 bedraagt. Gepensioneerden gaan er op achteruit als het jaarlijks bruto-inkomen meer dan €25.000 bedraagt. Voor de middeninkomens, tussen modaal (€30.000) en tweemaal modaal (€60.000) is de gemiddelde achteruitgang in 2008 ruim 0,5%. Tot modaal is er sprake van een koopkrachtverbetering van gemiddeld 0,25%.

Specifieke groepen

Een gemiddeld huishouden bestaat niet. Voor de een is bijvoorbeeld de individuele inflatie hoger dan voor de andere (omdat men relatief veel energie gebruikt), of is de bruto-inkomensverbetering hoger dan van een ander. Bovenstaande berekeningen moeten daarom met de nodige voorzichtigheid en relativering worden bekeken. Wel zijn er een aantal specifieke groepen aan te wijzen die in 2008 een bijzondere koopkrachtmutatie zullen hebben. Het gaat dan met name om de volgende drie type huishoudens:

• huishoudens met kinderen op voortgezet onderwijs. Als gevolg van het gratis maken van schoolboeken in het voortgezet onderwijs (in 2008 in de vorm van een netto bedrag van €308 per kind), gaan betreffende huishoudens er gemiddeld met één schoolgaand kind 0,75% op vooruit en met twee schoolgaande kinderen 1,75% (het gaat hier totaal om circa 500.000 huishoudens).
• huishoudens met een leaseauto. Doordat de bijtelling van de auto van de zaak verhoogd wordt naar 25% van de cataloguswaarde, gaan deze huishoudens er gemiddeld 1,25% tot 1,5% op achteruit. Het gaat hier om circa 300.000 huishoudens.
• gepensioneerden met een bruto jaarinkomen boven de €40.000. Deze gepensioneerden komen niet in aanmerking voor de zorgtoeslag en ontvangen ook geen werkgeversbijdrage voor de inkomensafhankelijke ziektekostenpremies. Zij moeten de rekening van de hogere ziektekosten dus volledig zelf opvangen, met het gevolg dat deze huishoudens bijna 1% koopkracht inleveren. We praten hier over circa 250.000 huishoudens.