AI op werkplek: EU-Commissie te kort door de bocht

Misstanden

Volgens Catelijne bestaat er een groot risico dat de fundamentele rechten van werkenden niet worden geborgd. Dat kan bijvoorbeeld leiden tot oneerlijke beoordelingen of misstanden bij werving en ontslag. Daarom moet er eerst meer onderzoek komen naar de voor- en nadelen van AI op de werkplek.

Platformwerk

Catelijne Muller is betrokken bij een advies van de Europese vakbonden over platformwerk, waarbij AI op grote schaal wordt ingezet. Het advies komt deze week naar buiten en is opgesteld op verzoek van de Europese Commissie. De Commissie wil onder meer weten hoe Europese regels voor wat zij noemt “algoritmisch management” binnen de arbeidsrelatie vorm zouden kunnen krijgen en sluit niet uit dat die regels breder kunnen worden ingezet dan bij platformwerk alleen.

Gegeven

Catelijne Muller vindt het opmerkelijk dat de commissie het gebruik van AI op de werkplek als een gegeven beschouwt. “De Europese Commissie lijkt er vanuit te gaan dat AI onder bepaalde voorwaarden de menselijke besluitvorming grotendeels kan vervangen. En dan hebben we het niet over besluiten over de koffie of de lunch. Algoritmisch management gaat over productiviteit, promotie en zelfs ontslag. Het is echter nog altijd onduidelijk of AI binnen de arbeidsrelatie daadwerkelijk voordelen oplevert en zo ja, voor wie.”

Voordelen twijfelachtig

Op veel AI-toepassingen op de werkplek valt het nodige af te dingen omdat de maatschappelijke voordelen twijfelachtig zijn, zegt Catelijne. AI heeft zeker toegevoegde waarde maar dat betekent niet dat we de mens voortaan links kunnen laten liggen. We moeten ons eerst afvragen wat de legaliteit, morele en sociale aanvaardbaarheid en wenselijkheid van deze systemen is, zeker in de relatie werkgever-werknemer. Niet ieder besluit kan worden gereduceerd tot ‘enen en nullen’.”

Verordening

De Europese Commissie heeft dit jaar ook een voorstel gedaan voor een verordening voor kunstmatige intelligentie. Daarin worden AI-systemen toegestaan zolang ze aan bepaalde vereisen voldoen, waaronder AI in arbeidsrelaties. De commissie verwacht op die manier dat de risico’s voor zaken als gezondheid, veiligheid en grondrechten binnen de perken blijven.