Breng overheidsbeleid bij elkaar om gezondheid te bevorderen

Beleid werkt gezondheidsverschillen in de hand

Gezondheidsverschillen zullen er altijd zijn, maar als we echt een beter beleid willen dan zullen alle ministeries meer rekening moeten gaan houden met de gevolgen van hun beleid voor mensen. Nog te vaak is er beleid van het ene ministerie dat beleid van het andere ministerie teniet doet. Slechte arbeidsomstandigheden legt een druk op de zorgvraag. Bezuinigingen op het onderwijs werken uiteindelijk vaak negatief door op de gezondheid. Minder gezonde mensen verhogen de uitkeringslasten, verminderen de productiviteit en verlagen de (toekomstige) belastinginkomsten.

Nederland gevangen in het Tinbergenmodel?

Nederlands beleid is gestoeld in het beleid op de gedachtegang van Tinbergen, één instrument voor één doel. Deze gedachte is een belangrijke en heeft Nederland veel gebracht. Maar in de huidige beleidspraktijk wordt dit of niet gevolgd, of is men blind voor de gevolgen op andere terreinen, waardoor je het doel voorbijschiet. Mensen zijn hierbij uiteindelijk niet geholpen of worden harder geraakt. Beschimmelde huizen, of te veel suiker in eten, of te weinig preventieve arbeidsomstandigheden, of radicale schuldinning door de overheid. Er zal nagedacht moeten worden hoe het bereiken van het ene doel niet tot problemen ergens anders leidt. De (gezonde) mens moet centraal in het gehele beleid. Dit vraagt om verbetering van beleidsdenken.

Begrotingssystematiek werkt niet mee

Hoewel er tegenwoordig wat discussie over is stond Nederland bekend om de begrotingsdiscipline, die onder andere vorm kreeg in de Zalm-norm. Het belangrijke trendmatige begrotingsbeleid waarbij de inkomsten en uitgaven losgekoppeld zijn kent ook problemen. Dit komt met name naar voren bij vraagstukken als gezondheid en onderwijs. De uitgaven van het ene ministerie zijn de baten voor de andere, of de bezuiniging van het ene ministerie versterken op termijn de uitgaven van de ander. Dit vraagt om een aanpassing van te dogmatische denken over begrotingsbeleid.

Meer informatie

De SER doet nog een heel aantal specifieke aanbevelingen naar een structurele gezondheidsaanpak en bestrijding van sociaal-economische gezondsheidsverschillen. U kunt hierover meer over lezen in het advies ‘Gezond opgroeien, wonen en werken’ dat eind januari is uitgebracht.

Foto credit: Ministerie SZW