SER: ‘Maak dringend meer werk van gezondheid als onderdeel van bestaanszekerheid’

“Verschillen zullen nooit verdwijnen, maar als ze ontstaan doordat we mensen niet in staat stellen hun eigen gezondheid op peil te houden of omdat verschillend overheidsbeleid tegen elkaar in aan het werken is, dan doen we het fundamenteel fout,” zegt Amerik Klapwijk, die namens de VCP aan het advies heeft gewerkt.

Van nazorg naar voorzorg én gezondheid
Mensen in Nederland leven langer dan ooit. Maar de verschillen tussen mensen zijn groot. De oorzaken liggen op verscheidenen plekken, maar sommigen komen voort uit maatschappelijk gecreëerde ongelijke mogelijkheden en toegankelijkheid. Gezondheidsbevordering is belangrijk voor het welzijn en (financiële) onafhankelijkheid van mensen nú en voor toekomstige generaties. Daarnaast maakt het Nederland veerkrachtiger: gezondere mensen kunnen beter meedoen aan de samenleving en de arbeidsmarkt. Ook heeft een gezondere bevolking een groot positief effect op de economie, arbeidsproductiviteit en innovatievermogen. Een ander uitgangspunt is nodig: van nazorg naar voorzorg én gezondheid. Dat vraagt om een integrale, domeinoverstijgende langetermijnaanpak, waarin gezondheid, arbeidsmarkt, sociale zekerheid, onderwijs en de leefomgeving samenkomen.

De SER heeft in dit advies een aantal issues bij elkaar gebracht die in andere adviezen al geraakt werden. Gebrek aan gelijke kansen onder kinderen, niet goede arbeidsomstandigheden, armoede of schuldenproblemen bij huishoudens of gebrek aan uitgavenzekerheid en een stapeling van beleid die uiteindelijk op de werkvloer of bij mensen thuis terecht komt.

“Door tal van beleid zien we echter nu ook dat middeninkomens steeds meer moeite hebben met het maken van goede keuzes. Er zal dan nu ook echt iets moeten gebeuren. De overheid moet ook de middengroepen daartoe in staat stellen. De  uitgaven aan preventie en onderwijs zijn eigenlijk investeringen in de maatschappij, de baten hiervan komen bij de overheid terug. Ons begrotingsbeleid laat hier onvoldoende ruimte voor waardoor ‘uitgaven’ posten, zoals onderwijs en preventie snel op een bezuinigingslijst komen”, zegt Klapwijk

Aanbevelingen en voorstellen
Om de gezondheid van alle mensen te bevorderen en sociaaleconomische gezondheidsverschillen structureel te verkleinen, adviseert de SER:

– Geef aandacht aan gezondheid op alle beleidsterreinen. De bevordering van de gezondheid van de bevolking moet centraal staan in het brede overheidsbeleid, met gerichte aandacht voor verkleining van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Ook moet het Centraal Planbureau de maatschappelijke baten van investeren in gezondheid doorrekenen. Dit vereist ook een andere kijk op waar de uitgaven en waar de baten zijn en kan een stapeling van problemen voorkomen.

– Bevorder bestaanszekerheid om een gezond leven te kunnen leiden. Bestaanszekerheid omvat dat mensen werk kunnen krijgen en behouden, met voldoende én toereikend inkomen en middelen van bestaan hebben, dat financiële problemen worden voorkomen of opgelost, en dat mensen toegang hebben tot een betaalbare en gezonde woning, tot onderwijs en gezondheidszorg.

– Zorg dat iedereen die dat kan, kan meedoen aan goed betaald werk. Er moet dringend werk worden gemaakt van een inclusievere en gezondere arbeidsmarkt. Sociale partners willen samen met het komende kabinet kijken naar de inrichting van de arbeidsmarkt. De grote groep van mensen met gezondheidsproblemen moet makkelijker werk kunnen vinden en houden.

– Maak meer vaart met de Gezonde Generatie. Dat kan bijvoorbeeld door kinderen/jongeren meer te laten bewegen gedurende de schooldag en gezondere maaltijden te organiseren en gelijke kansen in het onderwijs te bevorderen.

– Versterk gebiedsgerichte programma’s en geef voorrang aan kwetsbare regio’s en wijken om de kansen op gezond leven in deze gebieden te vergroten, versterk daarvoor de regionale en lokale voorzieningen.

– Verander het zorgsysteem in een gezondheidssysteem door het bestrijden van chronische stress, bestaansonzekerheid en ongezonde prikkels in de sociale en fysieke omgeving van mensen.

De VCP ondersteunt deze aanbevelingen van harte spoort de politiek aan om opvolging te geven aan deze aanbevelingen zodat sociaal -economische gezondheidsverschillen verkleind kunnen worden en mensen meer grip op hun leven kunnen krijgen.