Informatie voor kaderleden l Nummer 11, 2009

Inhoud:
• Conferentie De gevolgen van de economische crisis voor niet-westerse allochtonen
• Regeling meldpunt deeltijd-WW aangepast
• Klachtenbehandeling aanstellingskeuringen naar de SER
• Geslaagd lijsttrekkersdebat

Conferentie 28 mei: de gevolgen van de economische crisis voor niet-westerse allochtonen

Als er één ding is waaraan het hoger opgeleide allochtonen niet ontbreekt, dan is het wel ambitie. Dat bleek vorig jaar rond deze tijd ook al overduidelijk tijdens het MHP-congres ‘HogerOp in Diversiteit’. Een onderzoek van de Randstadhogescholen uit 2007 wijst op een verdubbeling van de instroom van allochtone studenten in 10 jaar tijd (van ruim 10% van de studentenpopulatie in 1997 naar zo’n 20% nu). En dit is goed nieuws. Het Jaarrapport Integratie 2008 van het CBS geeft namelijk aan dat het behaalde opleidingsniveau voor niet-westerse allochtonen een zeer belangrijke factor is, die de kans op een baan positief beïnvloedt.

Het CBS heeft speciaal voor het MHP/FNV/Forum-congres over de huidige arbeidsmarktpositie van minderheden cijfers verzameld. Deze cijfers tonen nóg meer goed nieuws: de werkloosheid van hoger opgeleide allochtonen is in de periode tussen het eerste kwartaal van 2008 en het eerste kwartaal van 2009 gedaald van 8,5 naar 7,2%. Daar staat echter tegenover dat de werkloosheid onder de vergelijkbare referentiegroep hoger opgeleide autochtonen 2,3% bedraagt. Anno 2009 hebben hoger opgeleide allochtonen kennelijk nog altijd een meer dan driemaal zo grote kans op werkloosheid dan hun autochtone landgenoten.

Voor dit gegeven vroeg de MHP eind 2005 de aandacht tijdens de zogeheten Werktop van kabinet en sociale partners. De studies die daaruit volgden (van de RWI en van Forum), wezen allemaal in dezelfde richting: er bestaan slechts kleine verschillen tussen hoger opgeleide allochtonen en autochtonen, zoals een net iets minder verzorgde sollicitatiebrief door een net iets mindere taalbeheersing, een – vaak uit bescheidenheid, maar soms ook door meer zorgtaken veroorzaakt – net iets minder gevuld cv of een stage, die net iets minder goed werkt als opstap naar een baan door een wat beperkter netwerk.

Geen grote verschillen dus, die een driemaal zo hoog werkloosheidscijfer zouden kunnen verklaren. Is er dan sprake van discriminatie op de arbeidsmarkt ? Een tijdens de Werktop eveneens afgesproken discriminatiemonitor arbeidsmarkt geeft tot nu toe geen volstrekt uitsluitsel (momenteel doet het SCP interessante praktijktests). Maar hoger opgeleide allochtonen ervaren volgens het eerste onderzoek van Forum naar deze groep, zelf weinig discriminatie. Dit onderzoek wierp wel de vraag op of de moeilijkheden, die de studenten uit deze groep op de arbeidsmarkt ervaren, wellicht eerder door hun sociale dan door hun etnische achtergrond veroorzaakt worden: ruim 80% van de Marokkaanse studenten heeft laagopgeleide ouders ! Ook autochtone studenten met laagopgeleide ouders hebben een lagere kans op succes tijdens en na hun studie dan hun studiegenoten met hoogopgeleide ouders. Forum doet momenteel vervolgonderzoek naar dit fenomeen.

Met dit onderzoek kan het beleid hopelijk nog een stap verder geholpen worden, want de conclusies zijn inmiddels redelijk helder. Wat helpt zoal ?

• Persoonlijke aandacht bieden aan studenten. Mentoring en coaching dus.
• Aandacht voor ‘trek in de schoorsteen’: niet iedereen begint bovenaan de ladder en zeker hoger opgeleide allochtonen niet !
• Aandacht voor de juiste studiekeuze. Studie- en loopbaanbegeleiding bieden tot in de eerste baan. En sollicitatietrainingen.
• Relevante netwerken bieden, zoals (allochtone) studentenverenigingen.
• Nevencursussen om zwakke plekken, zoals een eventuele mindere taalbeheersing, te verbeteren.
• (Zinvolle) stapelmogelijkheden in het onderwijs (blijven) bieden of weer mogelijk maken. Daarbij ook rekening houden met ‘afwijkende’ levenslopen.
• Vooral ook aansluiten bij en voortbouwen op de grote ambitie, die er is bij de groep. Eigenlijk dus weinig aandacht geven aan etniciteit, althans niet in die zin dat er een bewust voorkeursbeleid gevoerd wordt, want in een ‘excuus-allochtoon’ hebben noch de betrokkene zelf, noch diens collega’s veel trek. Iedereen wil toch vooral op basis van de eigen talenten worden gewaardeerd. In deze zin zal de SER binnenkort ook adviseren over diversiteitsbeleid: juist door gebruik te maken van de diverse talenten van mensen kan er een ‘business-case’ worden gemaakt van diversiteit.

Dit beleid is helder en, zo blijkt ook uit buitenlands onderzoek (VS en VK), effectief. Op basis van dergelijke aanbevelingen werkt inmiddels ook het Servicepunt Hoger Opgeleide Allochtonen van het UWV-WERKbedrijf. Dit Servicepunt informeert werkgevers over de meerwaarde van interculturele communicatie zodat zij de mogelijkheden van hoger opgeleide allochtonen op waarde kunnen schatten. Naast informatie biedt het Servicepunt een database met hoger opgeleid allochtoon talent, waarvan werkgevers gebruik kunnen maken. Ook heeft het Servicepunt speciale adviseurs, die werkgevers in contact kunnen brengen met hoger opgeleid allochtoon talent (uit de regio). En er is een workshop Strategisch Bewegen op de arbeidsmarkt. Het Servicepunt is mede ontwikkeld door Div, het Landelijk Netwerk Diversiteitsmanagement, en door Forum, dat ook een speciaal programma ForumTalent ontwikkeld heeft. Sinds begin dit jaar is er daarnaast ook het initiatief Topfocus: een netwerk van strategische beslissers uit het bedrijfsleven, branche- en werkgeversorganisaties, de overheid en netwerken van vrouwen en allochtone Nederlanders om diversiteit op de werkvloer een nieuwe impuls te geven.

De MHP heeft sinds het MHP-congres van vorig jaar ook het een en ander gedaan. Zo zijn er contacten gelegd met allochtone studentenorganisaties en diverse allochtone netwerken en is er gekeken hoe hoger opgeleide allochtonen, nog studerend of al werkend, geholpen kunnen worden via de dienstverlening van de bij ons aangesloten organisaties. Zo leverde de bijeenkomst ‘Geen praatjes maar stages’ uiteindelijk een digitale internationale stagebank op, die door het internationale karakter juist ook voor multicultureel talent erg interessant is. Ook is er gesproken tijdens de uitreiking van de Human Talent Trophy. Samen met Forum is de MHP onderzoeksmatig nog verder aan het kijken.

Echter: de eerdergenoemde speciaal geproduceerde CBS-cijfers nemen ook de goede, weliswaar al wat afkoelende werkgelegenheidsontwikkeling in de eerste helft van 2008 nog mee. Daarmee laten deze cijfers niet zien wat de gevolgen van de economische crisis zullen zijn. Die gevolgen zijn natuurlijk voor iedereen ernstig. De MHP heeft in het sociaal akkoord afspraken gemaakt met werkgevers en het kabinet, gericht op zoveel mogelijk behoud van talent. De mobiliteitscentra die daartoe opgericht zijn, zijn bedoeld om mensen te begeleiden van werk naar werk. Op een diverse arbeidsmarkt is dat lastiger dan op een homogene. Het is een grote uitdaging voor UWV WERKbedrijf om ook hoger opgeleiden in het algemeen en in het bijzonder hoger opgeleide allochtonen daarbij de juiste begeleiding te kunnen bieden. Een mobiliteitscentrum dat alleen expertise heeft voor standaardgevallen, zal immers juist bij het behoud van talent niet kunnen slagen. De ervaring en de expertise van het Servicepunt Hoger Opgeleide Allochtonen moet daarom worden ‘ingebracht’ in de mobiliteitscentra. Ook andere initiatieven, zoals genoemd, kunnen daarbij behulpzaam zijn. Die initiatieven, op zichzelf allemaal kleinschalig, zijn bedoeld om samen een sneeuwbaleffect op gang te brengen. Die sneeuwbal zal in deze tijden van economische crisis niet omlaag, maar omhooggeduwd moeten worden om de beweging erin te houden. Daarom is het van groot belang dat de overheid voldoende middelen beschikbaar stelt voor specifieke dienstverlening door het WERKbedrijf, en aan het onderwijs, om daar de benodigde extra begeleiding en stapelmogelijkheden daadwerkelijk mogelijk te maken. In sommige situaties kan het ook nuttig zijn als bedrijven zichzelf een heldere doelstelling opleggen.

De MHP is niet alleen bereid om over al deze zaken mee te denken en er eventueel specifiekere afspraken over te maken, maar ziet het als belangenbehartiger van middengroepen en hoger opgeleiden ook als haar taak dit te doen.

Regeling meldpunt deeltijd-WW aangepast

Minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft na aandringen van de Stichting van de Arbeid (StvdA) de regeling voor het meldpunt van de deeltijd-WW aangepast. Eerst konden alleen werkgevers een meningverschil aandragen bij het meldpunt. Nu kunnen ook de vakbonden dit doen. In het nieuwe besluit moeten werkgevers en vakbonden elkaar direct op de hoogte stellen van de melding, die vervolgens wordt doorgeleid naar de StvdA. In de oude situatie kon de minister van SZW direct een besluit nemen als de StvdA niet binnen twee weken met een oplossing kwam. Nieuw is nu dat de StvdA ook de bevoegdheid heeft om de melding terug te leggen bij decentrale partijen, zodat niet direct een besluit van de minister hoeft te volgen.

Volgens de MHP is met het nieuwe besluit weer wat meer evenwicht ontstaan in de onderhandelingen tussen een werkgever en betrokken vakbonden.

Klachtenbehandeling aanstellingskeuringen naar de SER

Het dagelijks bestuur van de SER heeft ingestemd met het voorstel van minister Donner van SZW om de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) over te hevelen van het Ministerie van SZW naar de SER. In de Wet op de medische keuringen (WMK) is bepaald dat aanstellingskeuringen alleen onder strikte voorwaarden mogen worden verricht, als het voor het vervullen van de functie noodzakelijk is dat de werknemer aan bepaalde eisen van medische geschiktheid voldoet. Voor het volledig onderbrengen van de taak van de CKA bij de SER moeten tussen SZW en de SER nog wel organisatorische en financiële afspraken worden gemaakt. Ook moet er sprake blijven van een onafhankelijke en deskundige klachtenbehandeling. De SER stelt daarom voor om naast een door de ondernemers- en een door de werknemersorganisaties voor te dragen lid, ook onafhankelijke juridische en medische deskundigen als lid te benoemen in de nieuw in te stellen SER-commissie.

Geslaagd lijsttrekkersdebat

In eerdere bulletins is een aantal keren aandacht besteed aan het debat met de lijsttrekkers van (grote) politieke partijen in het het kader van de a.s. verkiezingen voor een nieuw Europees parlement. Dit debat is gehouden op 19 mei jl. in het Jaarbeurscongrescentrum te Utrecht. De MHP, onder wie een aantal (kader-)leden van aangesloten bonden die zich hadden opgegeven voor deelname, deed voor de eerste keer mee aan het debat. Voor de MHP trad in het strijdperk voorzitter Richard Steenborg, die net als zijn collega’s van de andere vakcentrales, één van de drie debatrondes inleidde met een visie op een aantal geselecteerde thema’s.
De onderwerpen die behandeld werden, waren: de uitbreiding van de Europese Unie, de marktwerking en de pensioenen. De door de MHP ingenomen standpunten luidden grofweg: pensioenen zijn en moeten een nationale zaak blijven en eventuele uitbreiding moet stapsgewijs en beheerst verlopen. Over marktwerking in publieke diensten zei Steenborg o.m. dat de MHP niet principieel tegen verdergaande marktwerking is, mits publieke belangen en belangen van werknemers goed geborgd zijn.
De stellingnames van Steenborg vielen blijkbaar goed, want ze konden op brede steun van de lijsttrekkers rekenen. Dit wil overigens niet zeggen dat geen discussie plaatsvond, integendeel, waarbij ook de collega’s van FNV en CNV een stevige duit in de zak deden.

De deelname van de MHP aan dit debat is goed gevallen. De opkomst was goed en ondanks levendige discussie bleef de sfeer aangenaam. De samenwerking met de andere vakcentrales was prima en het netwerk is weer versterkt. De avond stond onder de voortreffelijke leiding van de bekende columnist Pieter Hilhorst, die deelnemers en zaal op een leuke manier door het debat loodste. Na afloop van het debat kwamen dan ook tevreden reacties van (kader-)leden.