Informatie voor kaderleden l Nummer 18, 2012

Inhoud:
• Verkiezingen en Kunduz-akkoord
• Pensioenkortingen
• Werknemers willen meer invloed op werktijden
• Brief aan Eerste Kamer over ‘modernisering’ Ziektewet
• Europa en pensioenen
• Adviesaanvragen SER
• Week van de alfabetisering

Verkiezingen en Kunduz-akkoord

De vijf partijen die het Kunduz-akkoord hebben gesloten, hebben door de verkiezingen van 12 september jl. de meerderheid in de Tweede Kamer verloren. Op 18 september a.s. zal het demissionaire kabinet Rutte de Miljoenennota aanbieden aan de Tweede Kamer. Deze Miljoenennota zal geheel zijn gebaseerd op de maatregelen, die zijn aangekondigd in het Kunduz-akkoord. Dit betekent dat alternatieven vanuit de Tweede Kamer meer kans van slagen hebben dan normaliter het geval is. Er is de komende weken dus veel werk te verzetten door de nieuwe Kamerleden.

De MHP heeft grote moeite met veel voorstellen uit het Kunduz-akkoord, waaronder de verslechtering van de ontslagbescherming, de afschaffing van de reiskostenvergoedingen, maatregelen die haaks staan op het Pensioenakkoord, en het eenzijdig neerleggen van de rekening bij burgers en dan vooral bij de middengroepen. De MHP roept de nieuwe Tweede Kamerleden nogmaals op om naar alternatieve manieren te kijken om de financiële problemen van de overheid op te lossen. Al eerder heeft de MHP gewezen op bijvoorbeeld het verhogen van de winstbelasting voor bedrijven naar een vergelijkbaar niveau als in de ons omringende landen en op het gelijktrekken van de assurantiebelasting met het BTW-tarief. Met deze twee maatregelen, waarmee ruim 4 miljard euro is gemoeid, wordt de rekening evenwichtiger verdeeld. Voldoende financiële middelen om de meest omstreden maatregelen uit het Kunduz-akkoord achterwege te laten.

Pensioenkortingen

Het is niet zozeer de vraag òf er per 1 april 2013 pensioenen zullen worden gekort, als wel hoeveel pensioenfondsen tot deze drastische maatregelen moeten overgaan en met welke kortingspercentages. De financiële markten zijn de laatste jaren behoorlijk verstoord. Daar hebben niet alleen banken en verzekeraars, maar ook pensioenfondsen last van. Daarnaast heeft de sterke stijging van de gemiddelde levensverwachting invloed op de financiële positie van pensioenfondsen, waardoor zij langer dan voorzien pensioenuitkeringen moeten verstrekken. Om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen blijven voldoen, zien veel pensioenfondsen zich nu volgens de huidige regelgeving gedwongen te korten. Er zijn nog pensioenfondsen, die niet hoeven af te stempelen, bijvoorbeeld omdat er afspraken met de werkgever bestaan dat deze de tekorten aanvult. Pensioenkortingen raken niet alleen gepensioneerden, maar alle deelnemers, dus ook degenen, die nog pensioen aan het opbouwen zijn.

“Probleem is echter dat gepensioneerden het meteen in de portemonnee voelen en vaak nog weinig kunnen doen om dit op te vangen”, aldus MHP-bestuurder Eddy Haket. “Tegelijkertijd moeten we rekeningen ook niet alleen op degenen afschuiven, die nog niet met pensioen zijn.” De MHP wijst er verder op dat ook de regelgeving rondom de pensioenen een deel van de oorzaak is. De huidige lage rentestand, waarmee gerekend moet worden, pakt niet goed uit voor de financiële positie van pensioenfondsen. Deze lage rentestand, waarmee pensioenfondsen moeten rekenen, verklaart een deel van de problemen. “Wij gaan ervan uit dat minister Kamp van SZW, die over de regelgeving gaat, hier nog goed naar kijkt, voordat de pensioenfondsen eind dit jaar beslissingen moeten nemen. Wij hebben, samen met de andere vakcentrales en de werkgeversorganisaties, de politiek hierop in de afgelopen periode indringend aangesproken”, aldus Haket. “Wij maken ons als MHP grote zorgen over de inkomenspositie van de gepensioneerde middengroepen, die voor een belangrijk deel van hun inkomen zijn aangewezen op een aanvullend pensioen en verder geen inkomensondersteuning hebben via allerlei toeslagen of fiscale regelingen.”

Werknemers willen meer invloed op werktijden

In samenwerking met FNV en CNV is in de afgelopen weken door de MHP publiciteit gezocht voor de uitkomsten van een grootschalig onderzoek over Het Nieuwe Werken. Via het kenniscentrum Werk en Vervoer zijn 10.000 werknemers uit de profit en de non-profit sector ondervraagd over hun persoonlijke voorkeuren bij het uitvoeren van werkzaamheden.
Uit het onderzoek blijkt dat 65% van de werknemers meer zeggenschap wil over de werktijden. Daarnaast vindt 48% het belangrijk om zelf de werkplek te kunnen bepalen. Van de werknemers verwacht 60% hierdoor werk en privé beter te kunnen combineren en in balans met elkaar te kunnen brengen. Verder denkt 34% van de ondervraagden hiermee een hogere productiviteit te kunnen bereiken en hoopt 26% hiermee files te kunnen ontlopen. Uit het onderzoek blijkt dat de invloed op werktijden in veel meer beroepen mogelijk is dan in het algemeen wordt aangenomen. De politieagent en de verpleegkundige kunnen niet zo gemakkelijk thuiswerken, maar kunnen bijvoorbeeld wel meer invloed op hun werktijden krijgen, bijvoorbeeld door zelfroosteren of door duobanen. Met de uitkomsten van het onderzoek kan in ieder geval beter worden aangesloten bij de belevingswereld van werknemers.

Volgens de ondervraagden zijn er ook valkuilen bij Het Nieuwe Werken. “Van de werknemers vindt 21% het volgens het onderzoek lastig om grenzen te stellen in het werk. Ik geloof dat dit vooral een risico is voor het middenkader en de hogere functies, omdat er vaak meer van hen wordt gevraagd”, aldus MHP-beleidsmedewerker Joost Lubbers. De MHP heeft vorig jaar al in een eigen publicatie gewezen op de mogelijke nadelen van Het Nieuwe Werken.

Het onderzoek is te downloaden via www.werkenvervoer.nl en het MHP-rapport via www.vakcentralemhp.nl.

Brief aan Eerste Kamer over ‘modernisering’ Ziektewet

In een brief van 6 september jl. roept de StvdA de Eerste Kamer op niet in te stemmen met de ‘modernisering’ van de Ziektewet. Op 5 juli jl. heeft de Tweede Kamer wel ingestemd met dit voorstel (Wet beperking ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters). Kern van het wetsvoorstel is om het ziektewetcriterium aan te passen, waardoor zogenaamde vangnetters (WW’ers, uitzendkrachten en andere flexwerkers) na één jaar ziekte alle arbeid moeten accepteren (‘passende arbeid’). Als na één jaar ziekte blijkt dat de vangnetter met passend werk minder dan 35 procent loonverlies heeft, vervalt het recht op een ziektewetuitkering. Tot slot wordt er een arbeidsverledeneis ingevoerd, die tot gevolg heeft dat het loongerelateerde deel van de uitkering standaard drie, in plaats van 24 maanden bedraagt. Daarna valt de vangnetter terug naar een uitkering op bijstandsniveau (70% van het minimumloon). De standaardperiode van drie maanden wordt per gewerkt jaar met één maand verlengd tot een maximum van 24 maanden. Dit betekent dat verreweg de meeste vangnetters binnen twee jaar te maken krijgen met een inkomensterugval naar bijstandsniveau.

De MHP wijst deze verslechteringen van de Ziektewet af, zeker omdat steeds meer werknemers te maken krijgen met flexibele contracten.

De brief van de StvdA kan worden gedownload via www.stvda.nl.

Europa en pensioenen

De Europese Commissie heeft in februari 2012 het zogeheten ‘Witboek pensioenen’ uitgebracht. Hierin doet zij aan Europese lidstaten aanbevelingen ter verbetering van de nationale pensioensystemen. Deze aanbevelingen zijn vooral gericht op landen in Midden- en Zuid-Europa. In een brief van de StvdA d.d. 6 september jl. geven sociale partners aan dat zij een groot deel van deze aanbevelingen onderschrijven. Zo is het belangrijk dat de stijgende levensverwachting wordt ingepast in de pensioenregelingen, zoals sociale partners ook middels het Pensioenakkoord hebben voorgesteld. Langer leven leidt immers tot hogere verplichtingen waarvoor aanpassingen noodzakelijk zijn.

Maar niet alle aanbevelingen worden zonder meer onderschreven. Zo vindt de StvdA dat de nationale ruimte niet moet worden ingeperkt. De EC wil bijvoorbeeld de zogenaamde IORP-richtlijn aanpassen. Deze moet leiden tot meer grensoverschrijdende activiteiten van pensioenfondsen en verzekeraars en tot een gelijk speelveld. Hier staan sociale partners zeer kritisch tegenover, omdat de producten van verzekeraars en pensioenfondsen in het algemeen verschillend zijn en dus niet met dezelfde solvabiliteitseisen geconfronteerd moeten worden.

“De EC heeft veel te weinig oog voor het Nederlandse pensioensysteem en moet niet alles over één kam scheren”, aldus MHP-beleidsmedewerker Klaartje de Boer.

Zie voor de brief: www.stvda.nl.

Adviesaanvragen SER

Op de valreep, vlak voor de verkiezingen, heeft het demissionaire kabinet Rutte nog negen adviesaanvragen aan de SER aangekondigd. Minister Kamp overhandigde de brief met adviesvoornemens aan Wiebe Draijer bij zijn installatie op 6 september jl. als nieuwe SER-voorzitter. Het gaat om de volgende adviesaanvragen:

• vergrijzing (de houdbaarheid van de overheidsfinanciën en de krapte op de arbeidsmarkt als gevolg van de vergrijzing);
• meer uren werken (hoe kijkt de SER aan tegen een hogere arbeidsparticipatie door een langere werkweek en minder verlofdagen ?);
• arbeidsmarktpositie jongeren (hoe kunnen de arbeidsmarkt, het onderwijs en de woningmarkt de werkzekerheid en de sociaal-economische positie versterken van jongeren ?);
• toekomstige ontwikkeling arbeidsmarkt (hoe kunnen verschillen in de kansen op de arbeidsmarkt tussen verschillende generaties door instituties als het arbeidsvoorwaardenoverleg, het ontslagrecht e.d. worden weggenomen ?);
• discriminatie op de arbeidsmarkt (welke middelen kunnen worden ingezet om discriminatie op grond van leeftijd, geslacht, handicap en ras weg te nemen op de arbeidsmarkt ?);
• achterstandsleerlingen (de exacte adviesaanvraag zal nog afhangen van een nadere analyse);
• ambachtseconomie (hoe kunnen we ervoor zorgen dat de 250.000 ambachtelijke bedrijven die Nederland heeft, ook in de toekomst gecontinueerd kunnen worden tegen de achtergrond dat steeds minder jongeren instromen in deze ondernemingen ?);
• toekomst financiële sector (op welke wijze kan de financiële sector een meer dienende rol gaan vervullen ten opzichte van de reële economie ?);
• herziening richtlijn pakketreizen (op welke wijze kan er één prijs gaan gelden voor een combinatie van twee of meer diensten op het gebied van vervoer, accommodatie, entertainment en andere toeristische diensten, zodanig dat de consument meer bescherming krijgt en ondernemingen niet met extra lasten worden opgezadeld ?).

MHP-bestuurder Eddy Haket noemt deze lijst opvallend: “Normaliter maakt een kabinet na Prinsjesdag pas de lijst bekend en ik kan me nu niet aan de indruk onttrekken dat sommige onderwerpen een politieke insteek hebben. Het biedt ook kansen, want als de kabinetsformatie lang gaat duren en de politiek er niet uitkomt, kunnen deze SER-adviezen een rol gaan spelen voor een regeerakkoord.” Hij wijst er overigens op dat er nog enkele adviesaanvragen in behandeling zijn, die zeer relevant kunnen zijn, zoals over de kostenbeheersing in de zorg, de toekomst van het cao-beleid en het toekomstig arbobeleid.

Week van de alfabetisering

In de week van 3 tot en met 9 september jl. is er extra aandacht besteed aan laaggeletterdheid onder een groot deel van de bevolking. Op meer dan 360 plaatsen waren er activiteiten in het kader van deze Week van de alfabetisering. De StvdA heeft bijvoorbeeld samen met de Stichting Lezen & Schrijven op 3 september jl. de website www.taalwerkt.nl gelanceerd, waar informatie is terug te vinden voor werkgevers en werknemers over de wijze waarop laaggeletterdheid op de werkvloer kan worden aangepakt. Onder de beroepsbevolking is ongeveer 10% van de mensen laaggeletterd. Hiervan heeft ongeveer de helft een baan. Driekwart van de laaggeletterden is autochtoon. “Laaggeletterden zijn relatief vaker werkloos en vinden ook veel moeilijker een baan. Het is dus belangrijk om deze mensen te motiveren en te ondersteunen om te leren schrijven en lezen. De website taalwerkt.nl is bedoeld om laaggeletterde werknemers een steun in de rug te geven en de arbeidsmarktpositie in de toekomst te verbeteren”, aldus MHP-bestuurder Eddy Haket.