Informatie voor kaderleden l Nummer 22, 2009
12 november 2009
Inhoud:
• Mantelzorg nog meer in de knel door AOW-besluit
• Pleidooi voor voortzetting regeling Innovatiearrangement
• Arbeidsomstandigheden: werkgevers gaan alsnog akkoord
• Werkkostenregeling aangepast
• Nederland: deeltijdkampioen
• Aanbeveling Mobiliteit en Telewerken van de Stichting van de Arbeid
• AOW-debat Tweede Kamer
• Themadag 26 november 2009: Verhoging Arbeidsparticipatie: Stimuleren of Forceren ?
Mantelzorg nog meer in de knel door AOW-besluit
Nederland telt ruim 2 miljoen mantelzorgers. Circa 70% in de leeftijdsgroep tot 65 jaar combineert dit met een betaalde baan. Het merendeel werkt per week zelfs minimaal 28 uur en verleent gemiddeld meer dan 16 uur zorg. Van de werkende mantelzorgers voelt de helft zich (te) zwaar belast en dreigt uit te vallen. Met de stijging van de AOW-leeftijd zal dit aantal alleen maar verder toenemen.
Daarom heeft de MHP het kabinet en werkgevers in een persbericht op 9 november jl. opgeroepen meer aandacht te hebben voor de positie van mantelzorgers. Zij zijn dit aan hen verplicht, omdat zij hebben aangedrongen op een hogere AOW leeftijd, in plaats van flexibiliteit. Doen zij dit niet, dan kan de MHP niet anders concluderen dan dat er sprake is van onzorgvuldig beleid. “Mantelzorg moet meetellen in het arbeidsverleden van mensen. Nadat het vorige kabinet het vroegpensioen (prepensioen en vut) in 2006 heeft afgeschaft, komen mantelzorgers nog verder in de problemen als het kabinetsbesluit over de AOW-leeftijd in ongewijzigde vorm wordt uitgevoerd”, aldus mr. Richard Steenborg. In de combinatie van werk en mantelzorg is er sprake van weinig creativiteit: men laat zich leiden door bestaande afspraken en de oude, vanzelfsprekende praktijd in de werksituatie. Hierdoor wordt vaak gegrepen naar middelen, die tot inkomensverlies of zelfs tot uitval leiden, terwijl ook telewerken en flexibelere werktijden een oplossing kunnen bieden. De MHP zal zich de komende tijd dan ook hard inzetten om de knelpunten rond de combinatie van werk en mantelzorg bespreekbaar te maken.
Voor het volledige persbericht verwijzen wij u naar de website.
Pleidooi voor voortzetting regeling Innovatiearrangement
Een goede afstemming tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven is belangrijk voor een soepele doorstroming van onderwijs naar arbeidsmarkt. Innovatie in en vanuit het beroepsonderwijs is daarvoor een belangrijk middel. Het beroepsonderwijs moet in staat zijn om voor de deelnemers een leertraject te organiseren dat zowel aansluit op hun individuele kwaliteiten als op de snel veranderende omstandigheden op de arbeidsmarkt.
Om dit te bevorderen bestaat voor het beroepsonderwijs de subsidieregeling Innovatiearrangement. De afgelopen jaren is het mede dankzij deze subsidieregeling mogelijk geweest de doorstroming van vmbo naar mbo en van mbo naar hbo te bevorderen en beter te organiseren. De regeling dreigt nu in het kader van de overheidsbezuinigingen beëindigd te worden. De MHP vindt dit een verkeerde bezuiniging op het verkeerde moment. De Stichting van de Arbeid (StvdA) – waarvan de MHP deel uitmaakt – en het Platform Beroepsonderwijs hebben in een gezamenlijke brief de Tweede Kamer opgeroepen om het mogelijk te maken deze regeling voort te zetten. U kunt de brief downloaden op www.stvda.nl.
Arbeidsomstandigheden: werkgevers gaan alsnog akkoord
In het vorige bulletin was gemeld dat werkgevers de beleidsregels van het Besluit arbeidsomstandigheden per 1 januari wilden afschaffen. Ze hebben nu in een extra overleg van de StvdA alsnog aangegeven ermee akkoord te gaan eerst de beleidsregels te screenen op de doelvoorschriften, zoals ook was afgesproken in de SER. In een brief aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) dringt de Stichting er nu op aan dit snel op te pakken, samen met het Ministerie. Het is de bedoeling dat dit vóór 1 juli 2010 is afgerond. De wet- en regelgeving kan dan worden aangepast, zodat in het publieke domein (lees: wetgeving) algemene voorschriften ten aanzien van het beschermingniveau worden vastgelegd. De middelvoorschriften, toelichtingen en detailleringen worden dan uit het huidige publieke domein gehaald en gaan over naar het private domein van sociale partners. Hiermee kan worden gekomen tot een vereenvoudiging van de regelgeving ten aanzien van arbeidsomstandigheden en een versterking van het maatwerkbeginsel.
De MHP is blij dat de werkgevers zijn teruggekomen op hun standpunt, anders was dat na de AOW een nieuw verdeeld dossier geworden, dat vertrekkende gevolgen kon hebben.
Nog voordat de Tweede Kamer een besluit neemt over de zogenaamde Werkkostenregeling (zie het bericht in het vorige bulletin) heeft staatssecretaris De Jager, na alle kritiek (onder andere van de MHP) de regeling al enigszins versoepeld. De staatssecretaris heeft toegezegd nog een aantal specifieke vergoedingen buiten het forfait te houden. Het gaat hierbij om outplacementkosten, alle verhuiskosten en het rentevoordeel van door de werkgever verstrekte hypothecaire leningen.
Verder wordt werkgevers de mogelijkheid geboden om in de jaren 2011, 2012 en 2013 te kiezen tussen de nieuwe forfaitaire regeling en het huidige regime voor vergoedingen en verstrekkingen. In 2013 zal een evaluatie van de Werkkostenregeling plaatsvinden en zal worden bekeken of de regeling macro lastenneutraal is.
De MHP is van mening dat hiermee de fundamentele bezwaren nog niet zijn weggenomen, maar is in ieder geval tevreden dat de problemen voor de korte termijn even weg zijn. Nog steeds blijft het forfait gebaseerd op de huidige, gemiddelde kosten van de vergoedingen en verstrekkingen, die onder het forfait worden gebracht. Hierdoor dreigen na 2013 specifieke beroepsgroepen nog steeds geld te moeten meebrengen om hun functie te kunnen uitoefenen, omdat zij vanwege de specifieke omstandigheden nu meer onkosten maken dan gemiddeld gebruikelijk is. Daarmee zal de regeling niet alleen een vereenvoudiging betekenen, maar ook een bezuiniging ten koste van werknemers. De MHP pleit er daarom voor om het forfait te verhogen, zodat de bezuiniging wordt beperkt, maar de vereenvoudiging wel wordt bevorderd. Bovendien pleit de MHP voor een tegenbewijsregeling. Hierdoor zou het mogelijk moeten blijven voor een werkgever om de werkelijke kosten te vergoeden, indien deze kan aantonen dat de gemaakte kosten uit hoofde van de uitoefening van bepaalde beroepen, hoger uitpakken dan het forfait.
De arbeidsparticipatie van de Nederlandse vrouw is hoog. Tegelijkertijd ligt de gemiddelde arbeidsduur relatief laag. Het kabinet ziet graag dat die gemiddelde arbeidsduur omhoog gaat. In dat kader zijn recentelijk twee onderzoeken verschenen: ‘Gezocht: ambitie m/v’ en ‘Deeltijd (g)een probleem’. Uit de onderzoeken blijkt dat, zowel wat de mate als het type ambitie betreft, vrouwen niet of nauwelijks verschillen van mannen. Vrouwen werken dus niet in deeltijd omdat zij minder ambitieus zijn. Ook blijkt dat Nederland nog altijd een traditionele rolverdeling kent: ¾ van de ondervraagde vrouwen geeft aan in het huishouden veel meer te doen dan de partner. Opvallend is dat het merendeel van zowel ondervraagde mannen als vrouwen, dit rechtvaardig vindt. Slechts een minderheid is van mening dat mannen (minimaal) de helft van het huishouden en/of de zorg voor de kinderen voor hun rekening zouden moeten nemen. De conclusie luidt dan ook dat de meeste deeltijders “het zo wel best” vinden.
De MHP vindt het een goede zaak dat onderzoeken zijn gedaan naar de mogelijkheden om deeltijdbanen uit te breiden. Wel is het jammer dat er weinig hoger opgeleide vrouwen zijn bevraagd en dat de onderzoeken zich niet richten op deeltijdbanen boven de 25 uur. Waren deze groepen wel meegenomen, dan hadden de onderzoeken waarschijnlijk andere resultaten laten zien: hoger opgeleide vrouwen willen graag werken aan hun carrière en zijn vaak hard op zoek naar de juiste balans tussen werk en privé. Met de juiste tools, zoals thuiswerken en flexibele arbeidstijden, zouden zij hun arbeidsuren zeker willen en kunnen uitbreiden. De MHP pleit dan ook voor een vervolgonderzoek, specifiek gericht op deze groepen.
Aanbeveling Mobiliteit en Telewerken van de StvdA
In het kader van de Task Force Mobiliteitsmanagement (TFMM) is de aanbeveling van de StvdA met betrekking tot mobiliteit en telewerken uitgebracht (publicatie 04/09). De aanbeveling is gericht aan werkgevers en werknemers op decentraal niveau. Het doel van de aanbeveling is de toepassing van telewerken te bevorderen. Enerzijds om te komen tot mobiliteitsbeleid en tot afspraken, die verkeerscongestie tegengaan en die – met name in de spitsuren- de bereikbaarheid van bedrijven en regio’s verbeteren. Anderzijds is het doel om te komen tot (arbeidsvoorwaardelijke) afspraken die een bijdrage leveren en faciliteiten bieden aan het bevorderen van een evenwichtige afstemming tussen werk en privé. De combinatie van arbeid en zorg krijgt daarbij in het bijzonder aandacht.
De Stichting beschouwt het tot stand komen van deze afspraken een vrijwillige, maar niet vrijblijvende opgave. Zo zal onder meer het Ministerie van SZW de afspraken monitoren, die in cao’s tot stand komen.
Voor meer informatie en voor de aanbeveling wordt verwezen naar de website van de StvdA, www.stvda.nl. De aanbeveling bevat een aantal bijlagen, die ook op deze website staan.
Korte inhoud van de bijlagen:
Bijlage 1 Oplossingsrichtingen voor een concrete aanpak
Hierin staat uitgewerkt op welke wijze het congestie- en bereikbaarheidsprobleem kan worden beïnvloed via verandering van reisgedrag en/of werkplek en/of aanpassing van de arbeidsvoorwaarden. Ook zijn recente cao-voorbeelden opgenomen.
Bijlage 2 Te volgen stappen in het proces tot mobiliteitsmaatregelen en vragenlijst potentiële opbrengst mobiliteitsmanagement
Aan de hand van een stappenplan kan een (nieuw) mobiliteitsbeleid worden uitgewerkt. Met behulp van de vragenlijst kan de potentiële opbrengst van het te voeren mobiliteitsbeleid worden bepaald.
Bijlage 3 Raamovereenkomst telewerken
Dit betreft de overeenkomst tussen Europese sociale partners over telewerken, d.d. 16 juli 2002.
Bijlage 4 Checklist Telewerken
In de checklist staan de aandachtspunten vermeld, die behulpzaam kunnen zijn bij de invoering van telewerken.
Bijlage 5 Voorbeeld van een telewerkovereenkomst
De model-telewerkovereenkomst bevat de organisatorische en randvoorwaardelijke onderwerpen voor een adequate regeling tussen werkgever en telewerker.
Bijlage 6 Wet- en regelgeving op het gebied van arbo en medezeggenschap in relatie tot telewerken
In deze bijlage zijn de belangrijkste artikelen uit de wet- en regelgeving voor arbeidsomstandigheden en medezeggenschap opgenomen, die betrekking hebben op de onderwerpen mobiliteit en telewerken.
Bijlage 7 Fiscale maatregelen ten aanzien van woon-werkverkeer, verhuizen voor het werk, telewerken vanuit huis, internet en telefoonaansluitingen
Deze bijlage bevat de fiscaal gefaciliteerde vergoedingen, die verandering van reisgedrag en/of werkplek kunnen ondersteunen.
Vandaag wordt het Tweede Kamerdebat over het kabinetsvoorstel om de AOW-leeftijd te verhogen gehouden. Het debat zal alleen gaan over de hoofdlijnen, omdat het wetsvoorstel nog bij de Raad van State ligt. Pas als de Raad van State geadviseerd heeft, kan het kabinet het wetsvoorstel indienen bij de Tweede en Eerste Kamer. Het debat dat vandaag wordt gevoerd, is echter wel van groot belang, omdat daarmee formeel duidelijk wordt hoe de verschillende politieke partijen aankijken tegen het voorstel om de AOW-leeftijd in twee stappen te verhogen naar 67 jaar (in 2020 en 2025). Belangrijk is ook de vraag of er binnen de coalitiepartijen nog ‘dissidente Kamerleden’ zijn.
De MHP zal dit debat met meer dan belangstelling volgen. Volgens de MHP is het een gemiste kans als de Tweede Kamer het voorstel van het kabinet overneemt. Juist inspelen op individuele omstandigheden had centraal moeten staan bij de vormgeving van een nieuwe AOW. Vrijheid voor mensen om zelf te kiezen wanneer ze met pensioen gaan tussen 65 en 67 jaar, zou een stimulans zijn geweest om ook de arbeidsparticipatie te bevorderen. Nu blijft het een bezuinigingsmaatregel, die niet inspeelt op de toekomst.
Themadag 26 november 2009: Verhoging Arbeidsparticipatie: Stimuleren of Forceren ?
Meer mensen aan het werk, mensen moeten langer doorwerken, een tekort aan vaklieden, maak meer gebruik van de kennis en vaardigheden van ouderen; oudedagsvoorzieningen worden door de vergrijzing onbetaalbaar etc. Een willekeurig aantal uitspraken en stellingen, die ons bijna dagelijks op een of andere manier bereiken. Rode draad hierin is: verhoging van de arbeidsparticipatie, de ‘Haarlemmer Olie’, die nodig is om onze maatschappij de komende decennia sociaal-economisch gezien verantwoord te laten draaien. Over het principe van langer (door-)werken is de Nederlander het globaal gezien wel eens. Anders wordt het wanneer het gaat om de implementatie van dit principe. Door de ‘stakeholders’ wordt verschillend gedacht en dus worden ook verschillende maatregelen voorgesteld. De landelijke overheid focust op onbetaalbaarheid van de oudedagsvoorziening en wil geld zien. Werkgevers stellen dat er steeds meer krapte komt op de arbeidsmarkt en men dus langer moet doorwerken. Werknemers stellen: benut eerst het huidig arbeidsmarktpotentieel optimaal en vind langer werken een zaak van vrijwilligheid. Wat blijft er over van vrijwilligerswerk en/of mantelzorg als iedereen langer moet werken, vragen vrijwilligersorganisaties zich af… en, wil men wel langer ‘door’werken ? Kortom: Verhoging Arbeidsparticipatie; Stimuleren of Forceren, geeft meer dan voldoende stof voor een boeiende landelijke discussiedag. Onder deze titel organiseert de sector Anders Actieven van De Unie een themadag op donderdag 26 november 2009 in UniePlaza in Culemborg. Ook leden van andere bij de MHP aangesloten organisaties zijn welkom.
Aanmelden kan via themadag@unie.nl. Het volledige programma is te vinden op www.unie.nl.
