Informatie voor kaderleden l Nummer 22, 2011

Inhoud:
• ‘Geen centen, maar procenten’
• Nadere verklaring StvdA over risicodeling Pensioenakkoord
• StvdA pleit voor uitstel wetsvoorstel ingangsdatum AOW
• Wetsvoorstel Governance in stroomversnelling
• Wetsvoorstel modernisering verlof en arbeidstijden g
• Reactie SZW op onderzoek positie bedrijfsarts

‘Geen centen, maar procenten’

De kabinetsvoorstellen voor 2012 en de jaren erna wijzen volgens de MHP op een nivelleringsoperatie. Doorrekening van de koopkrachteffecten door de MHP hebben dit ook aangetoond (zie ons artikel). Ook werkgeversvoorzitter Bernard Wientjes gaf recent nog in een interview in het Financieel Dagblad toe dat er sprake is van nivellering onder dit kabinet, maar dat hij dit vanwege de economische situatie en stabiliteit van het kabinet door de vingers wil zien. Inmiddels heeft de FNV haar looneis voor het komend cao-seizoen bekendgemaakt. Naast een contractloonstijging vraagt de FNV ook een bedrag van € 300 voor iedereen, ter compensatie van de bezuinigingen door de overheid. Ook dit betekent een nivellering, maar dan via de cao-tafel.

“Zowel centraal als decentraal zien we dus vele voornemens die ten koste gaan van de middeninkomens”, aldus MHP-bestuurder Eddy Haket. Hij constateert dat de oorspronkelijke reden voor de oprichting van de MHP weer volop in beeld komt. “De slogan van destijds ‘Geen centen, maar procenten’ is weer hoogst actueel”, aldus Haket. “Het zou mooi zijn als alle bij de MHP aangesloten organisaties deze slogan weer oppakken en gezamenlijk weer voor de middeninkomens opkomen in het centrale en decentrale overleg.”

Nadere verklaring StvdA over risicodeling Pensioenakkoord

Op de site van de Stichting van de Arbeid (StvdA) is door de centrale sociale partners een nadere verklaring vastgelegd over een specifiek onderdeel uit het Pensioenakkoord, namelijk de risicodeling tussen werkgevers en werknemers. Dit omdat er vele vragen waren over de wijze waarop risicodeling ten aanzien van pensioenen tussen werkgevers en werknemers dient te worden uitgelegd op de cao-tafels en in pensioenfondsbesturen. De MHP heeft van begin af aan aangedrongen op een nadere invulling, waaruit moet blijken dat werkgevers ook in de situatie van onderdekking van een pensioenfonds, hun verantwoordelijkheid blijven nemen. De tekst is daarmee een tegemoetkoming aan één van de punten, die de MHP als knelpunt heeft getypeerd.
De hoofdboodschap van de nadere verklaring is, dat er pas sprake is van premiestabilisatie nadat er afspraken zijn gemaakt over de transitie van de bestaande aanpassingsmechanismen van het huidige contract naar het nieuwe contract. Dit betekent dat er overeenstemming dient te worden bereikt in het decentrale overleg voordat bijstortingsverplichtingen hun functie verliezen in de overgang naar een nieuw pensioencontract. “Hiermee worden de financiële marktrisico’s niet eenzijdig naar werknemers geschoven, maar blijven de risico’s een onderwerp van gesprek in het decentrale arbeidsvoorwaardenoverleg en kunnen zich omstandigheden voordoen, waarbij de werkgever extra op zijn verantwoordelijkheid kan worden aangesproken”, aldus MHP-duovoorzitter Bob van der Wal. De nadere verklaring is te downloaden via www.stvda.nl.

StvdA pleit voor uitstel wetsvoorstel ingangsdatum AOW

Op 26 september jl. heeft de StvdA een brief aan minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gestuurd naar aanleiding van zijn voornemen om de ingangsdatum van de AOW te verschuiven naar de verjaardag in plaats van de eerste dag van de maand, waarin iemand 65 jaar wordt. Door dit wetsvoorstel worden cao-partijen gedwongen de cao’s per
1 april 2012 aan te passen op dit wetsvoorstel, anders dreigen werknemers tijdelijk in de problemen te komen. Veel cao’s gaan uit van een automatisch leeftijdsontslag per de eerste van de maand, waarin iemand 65 jaar wordt. Daarom moeten hiervoor cao’s worden opengebroken. Verder krijgen mensen die reeds met prepensioen of vut zijn, te maken met een fors negatief inkomenseffect.

“Het is niet wenselijk deze mensen hiermee te belasten omdat zij niet in de mogelijkheid zijn om langer door te werken om het inkomenseffect op te vangen”, aldus MHP-bestuurder Eddy Haket. Daarom pleit de MHP er gezamenlijk met de andere werknemers- en werkgeversorganisaties in de StvdA voor, om de ingangsdatum van dit wetsvoorstel met vier jaar uit te stellen. Zie www.stvda.nl voor de brief.

Wetsvoorstel Governance in stroomversnelling

De MHP en de aangesloten organisaties hechten veel belang aan de principes voor goed pensioenfondsbestuur (PFG), die in 2005 door sociale partners (waaronder de MHP) in de StvdA zijn vastgesteld. Deze principes hebben de afgelopen jaren een betekenisvolle bijdrage geleverd aan de verhoging van de kwaliteit, zorgvuldigheid en transparantie van een pensioenfondsbestuur. In de huidige tijdsgeest onderschrijft de MHP het standpunt van het kabinet dat de governance van pensioenfondsbesturen op onderdelen kunnen worden herzien. Dit om recht te doen aan de gewijzigde verantwoordelijkheid van pensioenfondsbesturen ten aanzien van risicobeheer en hun bestuurdersverantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Om de governance te herzien heeft minister Kamp een voorontwerp van de ‘Wet versterking bestuur pensioenfondsen’ enige tijd geleden ter consultatie voorgelegd aan de pensioensector, waaronder de MHP. In dit voorontwerp worden drie nieuwe bestuursmodellen beschreven. Deze betreffen een aangepaste variant van het huidige paritaire bestuursmodel, het externe bestuursmodel en een gemengd model.

De MHP heeft haar op- en aanmerkingen op dit wetsvoorstel kenbaar gemaakt middels de internetconsultatie. Hoofdlijnen van deze op- en aanmerkingen zijn dat de MHP van mening is dat het verantwoordingsorgaan waarin ook werkgevers zitting hebben, behouden dient te blijven om de werkgever mede verantwoordelijk te houden. Daarnaast dient er meer aandacht te komen voor de verschillen tussen een ondernemingspensioenfonds en een bedrijfstakpensioenfonds. Ook moet er duidelijker omschreven worden wie welke taken en bevoegdheden krijgt in het bijzonder ten aanzien van het wijzigen van statuten en het benoemen en ontslaan van de vertegenwoordigers in de diverse pensioenfondsorganen. De nieuwe bestuursmodellen zullen gaan leiden tot een kostenverhogend effect voor de governance en vragen om extra deskundigheid. De MHP betwijfelt of deze extra deskundigheid voor een redelijke en billijke prijs op dit moment voorhanden is. “Daar waar specialisten schaars zijn, is de borging van de continuïteit van een bestuur op de lange termijn van extra belang”, aldus MHP-beleidsmedewerkster Klaartje de Boer.

De verwachting is dat er op zeer korte termijn een aangepast voorontwerp van de ‘Wet versterking bestuur pensioenfondsen’ naar aanleiding van de consultatie aan de Eerste Kamer zal worden aangeboden.

Wetsvoorstel modernisering verlof en arbeidstijden

Minister Kamp heeft in augustus het wetsvoorstel ‘Modernisering verlof en arbeidstijden’ ingediend. Met dit wetsvoorstel beoogt de minister de ‘Wet arbeid en zorg’ en de ‘Wet aanpassing arbeidsduur’ aan te passen. In het wetsvoorstel wordt de mogelijkheid om de arbeidsduur aan te passen verruimd naar één maal per jaar en aanpassingen kunnen ook een tijdelijk karakter hebben. Voor de werknemer wordt elke gewenste vorm van opname van het ouderschapsverlof mogelijk gemaakt en de werknemer mag het verzoek voortaan direct bij indiensttreding indienen. Voortaan krijgen ook personen, die geen ouder, kind of partner zijn, maar wel deel uitmaken van een huishouding, recht op langdurend en kortdurend zorgverlof. Ook wordt het bevallingsverlof verlengd voor moeders, van wie een kind na de bevalling in het ziekenhuis wordt opgenomen.

Naar aanleiding van bovenstaand wetsvoorstel hebben Tweede Kamerleden Van Gent (GroenLinks) en Van Hijum (CDA) een aanvullend wetsvoorstel ingediend, dat de ‘Wet aanpassing arbeidsduur’ (Waa) omvormt in een ‘Wet flexibel werken’ (Wfw). De Wfw verruimt de Waa in die zin dat er naast het recht op verandering van de arbeidsduur ook het recht ontstaat op andere werktijden en arbeidslocatie. Dit sluit aan bij het zogenaamde ‘Nieuwe Werken’. Volgens het wetsvoorstel hoeft de werknemer slechts 26 weken in dienst te zijn bij de werkgever, alvorens een verzoek in te dienen. Deze termijn bedraagt nu nog één jaar. Een nieuw verzoek kan dan vervolgens na één jaar ingediend worden. Dit is nu nog twee jaar. Ook wordt de eis dat het verzoek tenminste vier maanden vóór het beoogde tijdstip van ingang van de aanpassing moet worden ingediend, verkort naar twee maanden. De uitzondering dat de Waa niet geldt voor werkgevers met minder dan tien werknemers, komt volgens het wetsvoorstel te vervallen.

Zowel het wetsvoorstel ‘Modernisering verlof en arbeidstijden’ als het voorstel voor een ‘Wet flexibel werken’, kan voor werknemers volgens de MHP een extra steun in de rug betekenen om hun wensen ten aanzien van het combineren van werk en privé te realiseren. “Uiteindelijk blijven werknemers afhankelijk van de medewerking van de werkgever en kan niet alles wettelijk afgedwongen worden”, aldus MHP-beleidsmedewerkster Hanneke de Geus. Verder plaatst de MHP nog de kanttekening dat het wetsvoorstel van minister Kamp, wat betreft de uitbreiding van de mogelijkheden voor verlof, verder gaat dan de ‘Wet flexibel werken’. Het voorstel tot een ‘Wet flexibel werken’ kan dan ook enkel op de instemming van de MHP rekenen, indien het niet ten koste gaat van het wetsvoorstel ‘Modernisering verlof en arbeidstijden’.

Reactie SZW op onderzoek positie bedrijfsarts

Op 28 september jl. heeft staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een reactie gegeven op een onderzoek naar de positie van de bedrijfsarts. Hij constateert op hoofdlijnen, dat bedrijfsartsen in het algemeen tevreden zouden zijn over hun eigen positie en dat ook de ondervraagde werkgevers en werknemers een positieve waardering voor de bedrijfsartsen zouden hebben. Tegelijkertijd ziet hij ook knelpunten. Omdat veel werknemers de eigen bedrijfsarts niet goed kennen, is er niet echt sprake van een vertrouwensband. Pas als de werknemer daadwerkelijk met de bedrijfsarts contact heeft, is hij positief over dit contact. De Krom vindt dat sociale partners en de arbodienst voor de bovenstaande knelpunten zelf oplossingen moeten vinden. De Krom maakt zich wel zorgen over de constatering in het onderzoek dat bedrijfsartsen zich soms zo onder druk voelen gezet door werkgevers en arbodiensten, dat zij het beroepsgeheim niet voor het volle honderd procent kunnen garanderen. Dit leidt er vervolgens toe dat het vertrouwen van werknemers in de bedrijfsarts minder wordt. SZW is van mening dat hier de koepelorganisaties van bedrijfsartsen en arbodiensten, samen met Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Geneeskunde (KNMG), oplossingen voor moeten zoeken. Uit het onderzoek blijkt verder dat veel werkgevers de wettelijk vereiste arbocontracten niet afsluiten. Hiervoor heeft De Krom de Arbeidsinspectie gevraagd een toets te ontwikkelen voor sociale partners.
De MHP is van mening, dat het onderzoek ernstige zaken bloot heeft gelegd. In tegenstelling van wat De Krom ten algemene stelt, blijkt niet uit het onderzoek dat werknemers positief zijn over de bedrijfsarts. Het tegenovergestelde is zelfs eerder het geval. Staatssecretaris De Krom verwijst voor de oplossing van de geconstateerde problemen vervolgens wel erg makkelijk naar derden, maar heeft daar als wetgever ook een belangrijke verantwoordelijkheid. “De geconstateerde gebreken in de praktijk zijn ernstig genoeg en bevestigen wat de MHP al langere tijd roept en dat is dat de onafhankelijkheid van de bedrijfsarts in het geding is. Ook moet het arbospreekuur weer ingevoerd worden, zodat de bedrijfsarts dichter bij de werknemers komt te staan”, aldus MHP-beleidsmedewerkster Klaartje de Boer. Volgens De Boer kan het niet zo zijn dat werknemers de verantwoordelijkheid in de schoenen geschoven krijgen, omdat de werkgever altijd de plicht heeft voor een toegankelijke bedrijfsgezondheidszorg.