1 september 2023
Deze week lekte uit dat het kabinet met Prinsjesdag 2 miljard euro uittrekt voor armoedebestrijding. Maar wie betaalt de rekening? In een reactie sprak VCP-voorzitter Nic van Holstein deze week van ‘inkomensafhankelijke kunstgrepen en ondoordachte proefballonnetjes’. De middenklasse zal hier last van hebben: “Misplaatste ideeën van wat hoge inkomens zijn, brengt werkende middengroepen steeds vaker in de knel. De nivelleringsdrang moet stoppen”. Het is straks aan de partijen in Tweede Kamer om te laten zien dat ze het begrijpen en er voor alle werkenden zijn.
Grote groep middeninkomens wederom de klos
Middengroepen worden niet of nauwelijks geholpen door het uitgelekte pakket. Een huishouden met een koophuis of zonder kinderen, heeft niets aan een verhoging van de huurtoeslag of hoger kindgebonden budget. De maatregelen zijn bovendien gericht op lage inkomens, waarbij middeninkomens buiten de boot vallen of de rekening mogen oppakken. Energiearmoede is niet alleen iets van lage inkomens, maar veel gewone huishoudens die allemaal te maken hebben met de hoge inflatie en hoge energiekosten. Het stapelt zich op. Midden en hoge inkomens betalen de prijs van de energiecrisis blijkt ook uit recente cijfers van het Centraal Planbureau op verzoek van De Telegraaf. Terwijl lage inkomens er in drie jaar tijd met 1,3% op vooruit gaan, leveren middeninkomens tussen 2022 en 2024 twee procent in en hogere inkomens wel drie procent
Maatregel arbeidskorting een truc voor een kleine groep
In de berichtgeving wordt de ‘verhoging’ van de arbeidskorting verkocht als hulp voor werkende middeninkomens, maar het belastingvoordeel komt maar zeer beperkt bij die groep terecht. Het gaat om een groep van iets onder minimumloon tot net aan modaal. Meer dan de helft in ons land heeft een hoger inkomen. Vermoedelijk wordt het opbouwpercentage wat verbeterd voor deze groep, maar hoe dichter bij modaal inkomen hoe lager het voordeel. Zelfs de allerlaagste middeninkomens hebben dan vrijwel geen baat bij dit koopkrachttrucje. De arbeidskorting doet het echter goed in de beeldvorming en vermoedelijk knapt het koopkrachtplaatje ervan op. Het totale pakket zorgt er in ieder geval voor dat de marginale druk toeneemt en de arbeidsmarkt verder op slot gaat.
Rekening voor de hogere middeninkomens
Het kabinet kiest voor een technische variant om hogere middeninkomens 1,6 miljard meer belasting te laten betalen. De besluitvorming wordt zo geframed alsof de ‘technische wijziging’ van de schijfaanpassing alleen de hoge inkomens raakt. In werkelijkheid zullen veel hogere middeninkomens in 2024 extra aangeslagen worden door de belastingdienst en er in sommige gevallen netto op achteruit gaan. Dit komt bovenop de vele cao’s waar deze inkomensgroepen al met lagere loonstijgingen genoegen moesten nemen vaak ten faveure van de laagste inkomens. De politiek gaat eraan voorbij dat door standaardisatie van huishoudinkomens de statistiek vertekent en de groep werkenden die geraakt wordt veel groter is dan lijkt. Het gaat ook om werknemers in hogere cao-loonschalen, zoals projectleiders, analisten, leidinggevenden, senior beleidsmedewerkers, onderzoekers, accountmanagers of officieren.