15 oktober 2020
Zorg goed voor jezelf, wees aardig voor jezelf en elkaar, stel verwachtingen bij. Het lijken misschien normale dingen, maar helaas in deze coronatijd schiet het er vaak bij in en geven we onszelf en elkaar meer stress. Maak dus ruimte voor selfcare, zegt VCP-beleidsmedewerker Amerik Klapwijk. “Zeker nu veel mensen door de tweede coronagolf weer noodgedwongen thuis moeten werken, is het zaak extra aandacht te geven aan je fysieke en mentale gezondheid.”
De eerste coronagolf was voor veel mensen al zwaar genoeg. Onwennigheid, het vinden van een balans tussen werk en privé, onzekerheid over je baan en niet te vergeten een andere en soms hogere werkdruk. “Het is belangrijk om momenten te creëren waarop je kunt ontspannen. Ga even naar buiten, doe ontspanningsoefeningen, geef je jezelf aandacht. Zeker nu het weer donkerder en guurder wordt is aandacht voor jezelf belangrijk. Veel mensen zaten aan vaste kantoortijden vast en nu is meer ruimte voor zelfindeling. Dit kan helpen, maar maakt het ook lastig. Plan dus op een manier die goed voor jou is en goed kan met het werk.”
De coronagolf brengt van zichzelf de nodige stress met zich mee: zorgen over de eigen gezondheid of die van familie of vrienden. Intussen gaat het werk ‘gewoon’ door en willen of moeten mensen presteren. “Bij thuiswerkers kan er de behoefte zijn om zich te laten zien en zijn daarom eerder geneigd langer door te werken, dit gevaar is zeker aanwezig wanneer mensen tijdelijke contracten hebben en zichtbaarheid nog belangrijker is. Werkgevers moeten dus helder zijn en begripvol zijn, zodat werknemers ook aan selfcare kunnen doen en daar ruimte voor moeten voelen. Thuiswerkers zijn gebaat bij een vast ritme dat voor hen goed werkt en bij de noodzakelijke ontspanning.”
Ook in sectoren waar thuiswerken minder mogelijk is kan de spanning behoorlijk oplopen, weet Klapwijk. “Binnen de VCP krijgen we diverse signalen van professionals voor wie het nu echt aanpoten is. Neem het onderwijs, waar sprake is van veel uitval van zowel leerlingen als docenten. Hybride lessen vergen veel energie, geven angst voor besmet worden en vergen nieuwe manieren van lesgeven. Er wordt hard gewerkt en dit verdient enorm veel respect, maar tegelijk moet ook helder zijn dat het extra druk geeft. Ook andere beroepsgroepen hebben te maken met veranderingen, hoge extra druk en spanning, neem bijvoorbeeld de handhaving (politie, boa) of zorg. Deze professionals werken wellicht niet thuis, maar dat neemt niet weg dat er juist ook voor hen aandacht moet zijn.”
Ook mensen met een arbeidsbeperking verdienen nu extra aandacht. Stichting Studeren & Werken Op Maat (SWOM), die hoogopgeleide jongeren met een beperking coacht en aan werk helpt, is extra alert op problemen thuis. “Stress, eenzaamheid en angstgevoelens zijn klachten die we veel horen”, zegt Rianne Kes van SWOM, aangesloten bij de VCP. SWOM staat in contact met een GGZ-psycholoog die in crisissituaties ondersteuning biedt. “Door corona gebeurt dit vaker dan normaal.” Begin vorige maand lanceerden SWOM en het Ministerie van BZK een handreiking over werken met een beperking in corona-tijd. In de handreiking bespreken we onderwerpen als omgaan met stress, structuur aanbrengen in je dag, maar ook hoe de werkgever de jongere met een beperking zo goed mogelijk op afstand kan begeleiden.
Volgens Klapwijk is er een belangrijke rol weggelegd voor leidinggevenden. Het is belangrijk dat ze een vinger aan de pols houden bij hun mensen. “Laat regelmatig (empathisch) van je horen, bijvoorbeeld over hoe thuiswerken gaat, hoe het gaat met kinderen en werk of naar aanleiding van nieuwe overheidsmaatregelen. Voor werknemers is het belangrijk dat ze weten wat dat voor hen betekent en dat ze bijvoorbeeld niet onder druk worden gezet om toch op kantoor te werken. Waardering voor het werk en aandacht wordt zeer op prijs gesteld en waar mensen extra begeleiding nodig hebben moeten ze die ook krijgen. Zo halen werkgevers het beste uit hun medewerkers en wordt voorkomen dat mensen uitvallen.”
Thuiswerken kan een opgesloten gevoel geven en het is begrijpelijk dat er behoefte is aan perspectief, zegt Klapwijk. We willen allemaal terug naar hoe het was, maar het eerlijke verhaal is dat we het niet weten. Het virus gaat niet weg, en we zien ook hoe makkelijk het weer opkomt als de regels niet meer worden nageleefd en er meer ruimte wordt geboden. De tweede golf is bezig, de besmettingen lopen op, de ziekenhuizen lopen weer vol, maar de bereidheid om aan de regels te houden is afgenomen. “Voorlopig is het steeds zoeken en aanpassen, het is belangrijk dat iedereen hier samenwerkt. Een eventueel vaccin is voorlopig nog niet aan de orde, dus is het nodig dat we ons verstandig gedragen. Op het werk en buiten het werk, misschien niet voor jezelf, maar dan toch voor de ander.”
In Nederland heeft psychische werkdruk al veel aandacht. Op Europees niveau is er nog een slag te maken, vindt de Europese vakorganisatie van professionals en managers Eurocradres. Volgens de organisatie moet de Europese commissie veel meer werk maken van de bestrijding van stress op de werkvloer en is de huidige regelgeving beneden de maat. Daardoor doen bedrijven en organisaties te weinig om het probleem aan te pakken. Eurocadres heeft een Europees platform gelanceerd om stress op het werk beter op de kaart te zetten.