VCP symposium: het bruist van ideeën voor de toekomst van vakorganisaties

De VCP keek op 29 november met een frisse blik vooruit. Tijdens het VCP-symposium Vakbond van de toekomst werd er open gesproken over de vakbond van de toekomst. Het was een bruisende bijeenkomst. Er werden frisse ideeën en initiatieven vanuit de praktijk gedeeld.

Financiering en aantrekkingskracht
Voor het VCP-symposium kwamen in de raadzaal van het SER-gebouw een kleine honderd mensen – voornamelijk uit de achterban van de VCP – bijeen om zich over de toekomst van de vakbond te buigen.
De VCP wilde met een frisse blik vooruit kijken en dat lukte ook. Vraagstukken als de financiering van vakbonden, de aantrekkingskracht van vakbonden op jongeren, de toenemende flexibilisering, het kwam allemaal in rap tempo voorbij. Het geheel werd door SER kroonlid en hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp in perspectief geplaatst van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de positie van vakbonden. In het buitenland kent de naleving van arbeidsrecht en de collectieve arbeidsvoorwaarden vaak een sterkere borging in het publiekrecht en zelfs strafrecht.

Pitches
Het VCP-symposium bood een platform om ideeën te delen. Drie bij de VCP aangesloten organisaties gaven via een pitch aan hoe zij meerwaarde bieden. Bart Willems gaf een bevlogen pitch over hoe vakbond De Unie met Digi-C in het cao-proces het draagvlak vergroot door ook niet-leden bij cao’s te betrekken. Daarvoor werkt De Unie samen met een onderzoeksbureau, het concept wordt bij verschillende cao’s toegepast. In de pitch van Erwin Koenen kwam nadrukkelijk naar voren hoe Politievakbond ACP kiest voor een mix van belangenbehartiging en ontwikkeling van het vak. Juist voor oplossingen op de beroepsinhoud zijn professionals vanaf de werkvloer goed te betrekken. De derde pitch werd gehouden door Yannick de Rooij van Jong Rabo, een bedrijfsjongerenvereniging die jongeren in hun netwerk weet te binden en nadrukkelijk ook jongeren een stem wil geven op gebied van arbeidsvoorwaarden.

Expertiserol
Meerdere malen kwam tijdens het VCP-symposium naar voren dat – omdat een cao voor iedereen geldt- een vakbond al snel meerwaarde moet zoeken in de dienstverlening en begeleiding. Maar, zo benadrukte Vakbond De Unie, laten we niet vergeten wat voor een expertiserol vakbonden hebben, bijvoorbeeld op het gebied van cao´s. `Veel jongeren hebben helemaal niet door dat ze bezig zijn met thema´s die met de vakbond te maken hebben´, zei voorzitter Reinier Castelein vanuit de zaal. Verder werden er vraagtekens gezet bij de flexibilisering. Voor veel mensen, ook jongeren, vormt een gewone baan nog steeds een belangrijke basis, zei voorzitter Bart de Bart van SWOM, een bij de VCP aangesloten organisatie die hoger opgeleide mensen met een arbeidsbeperking helpt aan werk. `ZZP is zeker niet de oplossing van alle problemen.´

Jongeren
Aan het begin van het symposium had SER-kroonlid Verhulp nog meegegeven het geen slecht idee te vinden als vakbonden publiek gefinancierd zouden worden. Bij de aftrap werd al verwezen naar het idee van cao-verkiezingen van hoogleraar Paul de Beer. Jongeren die zich tijdens de opleiding aansluiten houden het daarna vaak snel voor gezien, omdat ze een vakbond te duur vinden, zoals KVMO secretaris Nikita van Lierop vertelde.

In beweging
VCP-voorzitter Nic van Holstein brak een lans voor een beweging die zowel van boven als van onder zal moeten komen. ´Je kunt een ambitie formuleren, maar van bovenaf pushen brengt verandering maar moeizaam in beweging. Je kunt ook verbindingen leggen, initiatieven laten ontstaan en leren van elkaar. Dan komt de pull van onderop. Wanneer beide samen in lijn liggen komt het in beweging.’