Verdieping en verbreding schuldenproblematiek

De verdieping en verbreding van de schuldenproblematiek zijn zorgelijk. Steeds meer huizenbezitters in middengroepen worden geconfronteerd met schulden. Middeninkomens raken meer en meer in de knel omdat ze vaak vast zitten aan langlopende (hypothecaire) verplichtingen in combinatie met jarenlang afnemend reëel beschikbaar inkomen. De MHP vindt dat er een gerichte aanpak nodig is.

De branchevereniging Schuldhulpverlening (NVVK) signaleerde op 31 maart 2014 een stijging van 5% van het aantal mensen dat in de schuldhulpverlening is terechtgekomen. Deze trend is door de hele samenleving zichtbaar. Het overkomt vrijwel iedereen op dit moment. In 2013 hebben 89 duizend mensen een beroep gedaan op schuldhulpverlening, waarbij de omvang van de schulden met 12% is toegenomen tot gemiddeld 38 duizend euro per geval. Volgens de NVVK betreft het hier met name restschulden van hypotheken. Er is er dus sprake van verdieping en verbreding van de schuldenproblematiek.

Het CBS maakte diezelfde dag bekend dat het reëel beschikbare inkomen in 2013 met gemiddeld 1,1% is afgenomen. Volgens het CBS is de afname in 2013 vooral een gevolg van het achterblijven van de lonen bij de inflatie, de afname van werkgelegenheid en een toename van belastingen en sociale premies. Het reëel beschikbaar inkomen daalt al vanaf 2007. Het is niet verwonderlijk dat steeds meer mensen, ook middengroepen, in de knel komen met hun langlopende verplichtingen, waaronder hypotheken.

Het komt erop neer dat de politiek de problematische schuld verplaatst van de overheid naar particulieren. Om het huishoudboekje van de overheid op orde te brengen zijn veel lastenverzwarende maatregelen genomen, die mensen in hun huishoudboekje raken. De MHP ziet de verhoging van de arbeidskorting voor middengroepen slechts als een eerste stap. Er is echt structureel meer nodig, want het kabinet heeft voor 2014 nog behoorlijke lastenverzwaring in het vat. De algemene heffingskorting wordt inkomensafhankelijk en de hypotheekregels zijn aangescherpt.

Voor huizenbezitters die in problemen komen, zijn volgens de MHP gerichte maatregelen denkbaar. Een restschuld zou voor een langere periode dan tien jaar aftrekbaar kunnen zijn. Daarnaast zouden banken en hypotheekverstrekkers de ruimte moeten krijgen om een restschuld (mee) te financieren. De LTV-ratio is daarvoor bij restschulden momenteel vaak de beperkende factor, waardoor tegen een hogere rente een lening moet worden afgesloten. Daarnaast zouden gemeenten die verantwoordelijk zijn voor schuldhulpverlening, zich bewust moeten zijn dat nieuwe groepen in de problemen komen. Sommige gemeenten hebben een ondergrenzen voor schuldhulpverlening, waardoor middengroepen niet in aanmerking komen voor hulp.