Zelfredzaamheid dreigt middeninkomens op te breken

Middeninkomens

Midden- en hoge inkomens worden volgens het CPB hoog belast met relatief weinig profijt, maar het CPB doet het lijken alsof het allemaal wel meevalt met de middeninkomens, omdat die veel inkomen krijgen uit collectieve overheidsuitgaven (onderwijs, zorg, veiligheid), maar ook doordat ze winstuitkeringen aan pensioenfondsen naar rato van pensioenaanspraken aan huishoudens toerekenen. “Mooie economische exercitie van het CPB, maar als ik m’n huis moet verbouwen of naar de supermarkt ga dan koop ik toch echt niets met dit ‘fictieve’ inkomen”, zegt Amerik Klapwijk, beleidsadviseur bij VCP. “Natuurlijk zijn collectieve uitgaven belangrijk voor het welzijn van huishoudens, maar laten we eerlijk zijn: dat zijn geen harde knaken waarmee mensen het gevoel hebben dat ze meer kunnen doen. Ook het idee dat winstuitkeringen via pensioenfondsen inkomen zijn, is natuurlijk in de basis correct, maar dat speelt voor werkenden pas in de toekomst.”

Zelfredzaamheid

De VCP heeft al meermaals aangegeven dat middeninkomens onder druk staan en dat het water aan de lippen staat. Het CPB bevestigt dit, maar het probleem is groter dan het CPB suggereert. Het achterblijven van de harde euro’s in de portemonnee van middeninkomens zorgt voor steeds meer issues bij mensen thuis. De VCP heeft altijd ondersteund dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, maar de balans is totaal zoek in Nederland. De zelfredzaamheid van huishoudens in de middeninkomens staat op het punt van breken. “De laagste inkomens moeten natuurlijk niet het kind van de rekening zijn, maar het CPB laat ook duidelijk zien dat de onderste 30% vrijwel geen werkenden kent. De middeninkomens (50-90% inkomensverdeling) bestaat vooral uit werkenden en zijn zelfs binnen deze CPB-exercitie nettobetalers.”

Collectieve uitgaven zijn geen inkomen

Het is leuk dat het CPB collectieve uitgaven wil toerekenen aan huishoudens, maar de manier dat ze dat doen gaat veel te ver. Het is geen inkomen in de normale zin des woords en moet dus ook niet op zo’n manier worden toegerekend. Daarbij lijkt het erop dat het CPB dit alleen maar toerekent aan huishoudens en niet aan bedrijven. “Bizar”, zegt Klapwijk. “Bedrijven profiteren net zo veel, als niet meer, van veiligheid, onderwijs, zorg, dan huishoudens. Maar ondertussen rekent het CPB het als inkomen alleen toe aan huishoudens. Om nog maar te zwijgen van het feit dat bedrijven relatief steeds minder bijdragen aan het collectief.”

SER-advies

En ondertussen blijken de collectieve uitgaven niet meer zoveel te geven als gesuggereerd, zoals vorig jaar ook al bleek in het SER-advies voor sociaal economisch beleid. De kwaliteit van het onderwijs, onze veiligheid, de zorg, het staat allemaal onder druk. “De middeninkomens betalen nu fors voor collectieve diensten waarvan de kwaliteit niet meer is wat het was en ondertussen kunnen ze geen huis meer vinden, rijzen de energie- en voedselprijzen de pan uit. Wanneer accepteren we dat Nederland er niet zo goed meer voor staat en dat we vooral teren op het verleden?”, vraagt Klapwijk zich af.